Blog: Iris sprak slachtoffers van mensenhandel

Het ene moment zit Maria in een sollicitatiegesprek voor een goede baan, het andere wordt ze wakker aan de andere kant van het land. Totaal verdwaasd neemt ze de kamer in zich op, tot ze een vrouw in de hoek ziet staan die naar haar kijkt en zegt: ‘Je hebt getekend en gaat voor ons werken’.

Maria’s verhaal klinkt als een filmscenario en ik kan me bijna niet voorstellen dat dit soort dingen echt gebeuren. Toch is het zo. Mensenhandelaren hebben Maria gedrogeerd tijdens een ‘sollicitatiegesprek’. Daarna werd ze, terwijl ze bewusteloos was, ontvoerd.

Ik denk aan de keren dat ik zelf een sollicitatiegesprek had. Je kunt het je toch niet voorstellen. Wat moet ze bang zijn geweest.

Maria is één van de vrouwen die ik spreek in Colombia, het land waar ik als woordvoerder van het Rode Kruis de campagne 3FM Serious Request: The Lifeline voorbereid. Dit jaar zetten we ons in voor slachtoffers van mensenhandel, onder andere in Colombia.

Rode Kruis-woordvoerder Iris van Deinse. 

Maria’s angst is voelbaar wanneer ik met haar praat. Als zij vertelt over het moment dat ze wakker werd, valt ze stil. Ze slikt haar tranen weg en haar handen trillen. In haar ogen zie ik dat ze de angstige momenten opnieuw beleeft. Gelukkig is de psycholoog van het Rode Kruis erbij. We stoppen het gesprek en helpen Maria te kalmeren door haar eraan te herinneren dat ze nu veilig is. Later, wanneer we verder praten, focussen we op haar toekomstdromen.

Psycholoog Cristina heeft het druk. Mensenhandel is een groot probleem in Colombia en het Rode Kruis heeft meer geld nodig om mensen als Maria te helpen. Psychologische zorg en hulp bij het opbouwen van een nieuw leven na zo’n groot trauma is van levensbelang.

Ook willen we voorkomen dat er meer slachtoffers vallen. Dat doen we door voorlichting over mensenhandel te geven. Voor dit soort hulp is geld nodig en daarom kiest het Rode Kruis er samen met 3FM voor om in actie te komen voor de slachtoffers van mensenhandel tijdens 3FM Serious Request: The Lifeline.

Het Rode Kruis is afhankelijk van giften en donaties en dat gaat natuurlijk niet zomaar. Mensen doneren alleen geld  als ze zelf kunnen zien waarvoor het nodig is en dat is natuurlijk begrijpelijk. Daarom is het heel belangrijk dat we tijdens 3FM Serious Request verhalen van slachtoffers laten horen en zien.

Maar juist het vertellen van de verhalen is emotioneel belastend en kan zelfs gevaarlijk zijn voor de mensen die wij interviewen. Daarom denken we eerst na over hoe we dit belangrijke verhaal kunnen vertellen zonder mensen in de problemen te brengen. Eén van de beslissingen: alle geïnterviewde slachtoffers moeten onherkenbaar in beeld. Ook fingeren we alle namen en krijgen de slachtoffers de kans om op ieder moment met de interviews te stoppen. De psycholoog stelt strenge voorwaarden aan de insteek van de interviews, want herbeleving moet zoveel mogelijk worden voorkomen. We praten immers met vrouwen en mannen die soms jaren gedwongen en onder erbarmelijke omstandigheden in de prostitutie, op het land of in de drugshandel hebben moeten werken. Ze zijn ontsnapt en hebben emotionele en soms ook lichamelijke littekens.

Hoe belangrijk de vers opgestelde voorwaarden zijn, blijkt wanneer we op het punt staan te draaien voor de televisie-uitzendingen voor NPO1 en de radioreportages van 3FM. “We moeten het plan van morgen veranderen”, zegt Cristina als we tegen de avond met het filmteam van 3FM  aankomen in het dorp, na een drie uur durende rit door de bergen. “Ik sprak de zussen die we gaan interviewen net. Sinds kort is de mensenhandelaar terug in dit dorp en een interview doen hier is niet veilig.” Toch willen de vrouwen wel meewerken aan een interview. Want meer aandacht en meer geld voor deze hulp vindt iedere geïnterviewde heel belangrijk.

Ik ben elke dag weer bang, want ik denk eraan terug. Ik zie die man nu weer op elke straathoek”, zegt Laura tijdens het interview. We hebben de zussen en hun familie meegenomen naar een veilige plek, waarvoor we een uur moesten rijden. Laura en Lorena waren 16 en 17 toen ze een aanbod voor een baan kregen in Bogota, de hoofdstad van Colombia. Een van de zussen had al een kindje en moest er alles aan doen om haar hoofd boven water te houden. De twee verhuisden naar de hoofdstad om te werken, maar toen ze arriveerden werden ze opgesloten in een huis en werd het kindje afgepakt. Ze moesten werken als prostituee, anders zou de familie van de mensenhandelaar het kindje wat aan doen. Zes lange jaren werden de zussen gedwongen dit werk te doen in een huis met tralies. Er kwam veel geweld bij kijken en ze kregen het kindje nauwelijks te zien.

Het Rode Kruis helpt slachtoffers zoals Laura, Lorena en Maria door hen direct na hun ontsnapping tijdelijk onderdak te geven. Vaak hebben ze niets meer, zelfs geen extra setje kleding of een tandenborstel. Het Rode Kruis geeft ondersteuningspakketten met dit soort spullen en helpt de slachtoffers een toekomst op te bouwen. Zo kan Maria dankzij hulp van het Rode Kruis weer naar de middelbare school. Daarna wil ze verpleegkunde gaan studeren, want ze heeft eigenlijk maar één droom: andere mensen helpen.