Het is een alledaags Nederlands straatbeeld: kinderen die wild op fietsen rondscheuren, schommels doen kraken en van glijbanen stuiteren. Alleen ben ik niet in een doorsnee straat, maar in een klein stukje Oekraïne in de polder. Op één van de opvanglocaties voor vluchtelingen ervaar ik wat het Rode Kruis voor vluchtelingen van het conflict doet.
Rolkoffers en huisdieren
“Als je niet beter wist, zou je denken dat ze op vakantie komen,” zegt Chantal Pfeiffer, “met al die rolkoffertjes en sporttassen.” Chantal is één van de Teamleiders Bevolkingszorg van District Flevoland en is daarnaast eerste hulpverlener in District IJsselland, waar ze ook diensten draait. Ze is er geregeld bij als vluchtelingen bij een opvanglocatie aankomen, in bussen of in hun eigen auto’s.
“Maar het zijn allesbehalve vakantiegangers,” gaat Chantal op serieuze toon verder. “Omdat de mannen in Oekraïne het land moeten verdedigen, komen er vooral vrouwen en kinderen naar Nederland. Soms met katten of honden. Die hebben er dan met z’n allen een reis van dagen op zitten.”
Arm om hun schouder, luisterend oor
Het Rode Kruis verzorgt in Flevoland voor verschillende gemeenten, vaak in samenwerking met andere organisaties, de eerste opvang van vluchtelingen van het conflict in Oekraïne. Met de onmisbare hulp van vrijwilligers en Ready2Helpers worden de vluchtelingen welkom geheten en naar hun slaapplaats begeleid. En die vrijwilligers worden soms last-minute opgetrommeld.
“De informatiestroom kan nog beter,” glimlacht Daniël Heesen, die als Coördinator Vrijwilligersmanagement vooral veel aan het regelen is. “Soms krijgen we ‘s avonds pas het bericht dat er om twee uur ‘s nachts een bus aankomt, bijvoorbeeld in Lelystad,” legt hij uit. “Mijn collega’s van de planning vragen dan welke vrijwilligers kunnen komen.”
Wat die vrijwilligers precies op zo’n locatie komen doen, legt Chantal uit. “We bekijken of ze medisch iets nodig hebben, of hun huisdieren alle inentingen wel hebben, of er toiletartikelen nodig zijn,” somt ze op. “We bieden ze een dekentje en een arm om hun schouder.”
De communicatie met de vluchtelingen verloopt goed. “De jongeren kunnen vaak behoorlijk goed Engels. En voor situaties waarin we elkaar niet begrijpen, is er vaak een tolk voorhanden.”
Vrijwilligers horen nare verhalen
Vaak zijn de vrijwilligers het eerste aanspreekpunt van de vluchtelingen. Het rode vest is herkenbaar en geeft vertrouwen. De vluchtelingen weten dat het Rode Kruis niet alleen noodhulp, maar ook een luisterend oor biedt. “Dat betekent dat we heftige verhalen horen,” zegt Chantal. Ze vertelt er een paar waar ik kippenvel van krijg.
“Voor de vrijwilligers kan dit psychologisch zwaar zijn,” legt Daniël uit. Hij zorgt ervoor dat vrijwilligers een dag na hun dienst worden gebeld om te vragen hoe het met ze gaat. “Sommige verhalen van vluchtelingen hakken er flink in bij de vrijwilligers. Wij bieden ze een platform waar ze ervaringen met elkaar kunnen delen. Maar als het nodig is, kunnen we ze doorverwijzen naar professionele hulp.”
Opvanglocaties in Flevoland
Op allerlei plekken in Flevoland worden vluchtelingen opgevangen. Er zijn initiatieven opgezet door gemeenten, kerken en ngo’s. Op een aantal locaties wordt het Rode Kruis gevraagd om logistieke ondersteuning te bieden. Dankzij ons grote netwerk kunnen we snel dingen gedaan krijgen.
“De Ready2Helpers zijn vrijwilligers die op oproepbasis beschikbaar zijn,” vertelt Daniël. “Ze hebben niet direct een EHBO-diploma nodig, omdat ze er vooral zijn om de handen uit de mouwen te steken. Zandzakken vullen bij overstromingen of, in het geval van vluchtelingenopvang, het klaarzetten van veldbedjes.”
Chantal: “Voor de daadwerkelijke opvang staan de vrijwilligers Bevolkingszorg klaar. Vooral bij aankomst, maar ook later kunnen er Rode Kruis-vrijwilligers langskomen.” Ze laat me een tot studio-appartement ingerichte container zien, met bureau, bed, koelkast en koffiezetapparaat. Een prima plek om een nachtdienst in te draaien.
Momenteel biedt District Flevoland ondersteuning bij opvanglocaties in Noordoostpolder, Biddinghuizen, Almere en Lelystad. Die variëren van een vakantiepark tot een voormalig ziekenhuis en zijn op allerlei niveaus ingericht: soms alleen veldbedden en soms van alle gemakken voorzien: ruime keukens om zelf in te kunnen koken, eetzalen, soms zelf spelletjeskamers en ga zo maar door. “Ik denk dat we met z’n allen behoorlijk trots mogen zijn,” doelt Daniël op de samenwerkende organisaties.
