Een oorlog binnen de Europese grenzen, op nog geen 2000 kilometer van onze eigen huizen. Een jaar geleden was er vrijwel niemand die dat voor mogelijk hield. Toch is het nu de werkelijkheid. Dagelijks zien we de vreselijke gevolgen van het gewapend conflict voorbij komen in de media. Een belangrijk verhaal dat het Rode Kruis vertelt, is dat in elk gewapend conflict ook regels gelden. Deze onmisbare boodschap van het humanitair oorlogsrecht wordt door het Rode Kruis gedeeld in oorlogsgebied, maar ook in de veilige omgeving van ons eigen district.
Voorlichting geven over humanitair oorlogsrecht is een belangrijk onderdeel van de activiteiten van district Hollands Midden. Waarom hier, er is toch geen oorlog? Om antwoord op deze vraag te krijgen, spreken we met Chris van Duuren, vrijwillig regiocoördinator en voorlichter op het gebied van humanitair oorlogsrecht. Sinds 2011 geeft hij, samen met twaalf andere vrijwilligers, gastlessen op onder andere scholen, universiteiten en verenigingen. We zoeken hem op bij het Rode Kruis Gouda, waar hij, samen met collega Rosalien Stroot, een groep vrijwilligers vertelt over hun belangrijke werk.
Regels
Chris legt allereerst uit wat het humanitair oorlogsrecht inhoudt. Het zijn de afspraken die de landen van de wereld hebben gemaakt over wat je wel en niet mag doen tijdens een gewapend conflict. Je mag bijvoorbeeld niet martelen, nucleaire wapens gebruiken of schieten op burgerdoelen. Ook hebben in dit recht de emblemen van het Rode Kruis een bescherm(en)de status: het is verboden te schieten op iets of iemand die het embleem Rode Kruis, Rode Halve Maan of Rode Kristal draagt. Je mag de emblemen niet zomaar voor andere doeleinden gebruiken. Het Rode Kruis ziet daar ook op toe.
Terug naar de oorsprong
Toen Chris zelf meer dan dertig jaar geleden in ons district als vrijwilliger bij het Rode Kruis begon, lagen zijn werkzaamheden in eerste instantie ver van dit thema af. De functies binnen de noodhulp en het bestuur waren natuurlijk belangrijk, maar hadden niets te maken met gewapend conflict. In 2011 stuitte hij op een vacature als voorlichter humanitair oorlogsrecht en koos hij ervoor terug te keren naar de oorsprong van het Rode Kruis. Want het begin van dit recht is onlosmakelijk verbonden met het ontstaan van het Rode Kruis.
De zakenman Henry Dunant was in 1859 getuige van een gruwelijke veldslag in de Italiaanse plaats Solferino. Hij vond dat alle gewonden hulp moesten krijgen. Hij riep daarom op tot internationale regels voor oorlogvoering én het oprichten van een humanitaire organisatie (het Rode Kruis). Deze regels zijn in 1864 voor het eerst wereldwijd vastgelegd in het Eerste Verdrag van Genève en vormen de basis van het huidige humanitair oorlogsrecht.
Hier en nu
Helaas is bijna twee eeuwen later de noodzaak voor dit werk niet minder geworden. Het Rode Kruis is hoeder van het oorlogsrecht. En als Rode Kruis vrijwilliger ben je de ambassadeur ervan. Elke dag zetten we ons in om te zorgen dat mensen de regels kennen en respecteren. Het International Committee of the Red Cross (ICRC) doet dat in oorlogsgebied en het team van Chris in de veilige steden en dorpen van Hollands Midden en Haaglanden (of op verzoek daarbuiten).
Ook in Nederland is het belangrijk om te weten dat niet alles geoorloofd is in tijden van oorlog. En dat je leed moet voorkomen, of anders beperken, wanneer het mogelijk is. Bovendien kan er een moment komen dat je toch te maken krijgt met een gewapend conflict of de gevolgen ervan. Rode Kruis vrijwilligers kunnen bijvoorbeeld slachtoffers van gewapend conflict tegenkomen in opvanglocaties of in de EHBO-posten.
De regels overtreden
Heeft het nog wel zin de boodschap te verkondigen, als landen in oorlog toch doen waar ze zin in hebben? Want het is duidelijk dat de regels soms worden overtreden. Dit is een vraag die Chris veel hoort en waar hij gemakkelijk ‘ja’ op kan antwoorden. Want als je het niet vertelt en de regels dus onbekend zijn, weet je zeker dat niemand zich aan de regels zal houden. Al het leed dat kan worden voorkomen, is winst. En als de regels tóch worden verbroken, kan die partij er duidelijk op worden aangesproken.
Doe jij mee?
Rode Kruis Hollands Midden werkt samen met district Haaglanden om zoveel mogelijk mensen te vertellen over het humanitair oorlogsrecht en de rol van het Rode Kruis. Chris coördineert een team van in totaal dertien vrijwilligers die gastlessen in de regio geven.
Wil je dat het team van Chris bij jouw organisatie, school of bedrijf komt vertellen over humanitair oorlogsrecht? Neem dan contact op via cvanduuren@rodekruis.nl.
Wil je ook voorlichter worden? District Hollands Midden is nog op zoek naar nieuwe vrijwilligers. Bekijk hier de vacature. Voor meer informatie kun je ook hiervoor contact opnemen met Chris: cvanduuren@rodekruis.nl.
Meer over het humanitair oorlogsrecht en de rol van het Rode Kruis lees je hier:
