Datum: dinsdagavond 23 april 2024. Locatie: Hanzehaven in Elburg. Situatie: een rondvaartboot met veel passagiers heeft vlak voor het aanlanden te veel vaart en botst tegen de kade. Door de plotselinge stilstand van het schip vallen veel passagiers om en lopen zij hierdoor letsel op. Er heerst paniek en chaos aan boord van de rondvaartboot. Aan de noodhulpteams (NHT’s) van IJsselland, Twente en Noord- en Oost-Gelderland de taak om structuur en rust te brengen in de chaos!
De oefening start met een oproep van de meldkamer. Normaliter worden leden van het NHT rondom de plaats van de noodsituatie opgepiept. Zij verzamelen zich dan op een vooraf vastgelegde plek, de zogenoemde Uitgangsstelling (UGS), maar bij deze oefening staan de voertuigen van de Noodhulpteams al gereed en kunnen zij na de melding dus meteen vertrekken.
“Er gaan acht personen in een Noodhulpteam-voertuig: de chauffeur, een teamleider en zes hulpverleners. Vandaag oefenen er drie teams tegelijkertijd,” vertelt Henk-Jan Kienhuis, één van de coördinatoren van de oefening. “De teams voeren in carrouselvorm allemaal dezelfde oefening uit, waarbij de slachtoffers van team naar team doorschuiven.”
Vier stations
Er is een opvanglocatie gecreëerd bij de Machinefabriek in Elburg. Zodra het eerste team arriveert, worden de hulpverleners meteen belaagd door een oma en haar kleindochter. Rustig de tent opbouwen blijkt niet haalbaar. Terwijl de hulpverleners proberen de slachtoffers in volgorde van ernst in te delen, komen er alweer nieuwe passagiers de hal binnen.
Verdwaasd
Wat opvalt is dat de teamleden hun teamleider goed informeren, zodat die regelmatig kan schakelen met de Officier van Dienst Geneeskundig (OvD-G). Een aantal slachtoffers loopt verdwaasd rond, maar lijkt niet veel aandacht te krijgen. Teuni Tuinman, oefencoördinator: “De mensen die je aanklampen en actief om hulp vragen zijn vaak niet degenen die direct hulp nodig hebben. Je moet juist letten op de mensen die wat stiller zijn. Natuurlijk wordt iedereen behandeld en krijgt iedereen de juiste aandacht, maar we streven ook naar de juiste volgorde van die aandacht.“
Inmiddels arriveert ook team 2. Dit voertuig is met minder personen. “Dat kan in het echt natuurlijk ook gebeuren,” vertelt Henk-Jan. “Wanneer je opgeroepen wordt en je meldt je te laat op de UGS, dan kun je niet meer mee. Afhankelijk van de situatie wordt er dan een extra team opgeroepen om toch de gewenste zorg te kunnen leveren. Als je met minder mensen ter plaatse komt, moet je het anders organiseren. Goed dat we dit hier ook oefenen.”
Koud
De slachtoffers komen aan in een koude fabriekshal. Al snel nemen hulpverleners de slachtoffers mee naar een naastgelegen ruimte omdat ze hebben ontdekt dat het daar een stuk warmer is. Alex Visser: “Als hulpverlener moet je ook snel kunnen bepalen waar je gaat opbouwen. In dit geval is het voor veel slachtoffers fijn om in een warme ruimte te verblijven. Ze komen net van een boot, zijn misschien nat, hebben lang in de kou gestaan en hebben het dus koud. Maar elke situatie is natuurlijk anders.”
Team 3 komt ook aan op de opvangplek van de slachtoffers. Ze trekken tassen uit de bus en gaan voortvarend van start. Ze komen kordaat over en hebben overwicht. Je merkt dat dit vertrouwen wekt bij de slachtoffers, ook al worden ze niet direct geholpen. Oma en kleindochter die ook hen meteen belagen, lijken te accepteren dat ze niet meteen aan de beurt zijn. OvD-G Gerda van Bruggen kijkt tevreden toe. “Het lijkt chaos, er gebeurt veel, maar je ziet dat iedereen geholpen wordt. Dat is heel goed.”
Evalueren
Na de oefening evalueren de teams eerst onderling en aansluitend samen met de OvD-G en de ambulanceverpleegkundige. Gerda neemt de groep mee in haar ervaringen en waarnemingen van de oefening en legt uit waar de verbeterpunten liggen: “Ook binnen de Noodhulpteams is communicatie de rode draad. Probeer te vragen wat je niet begrijpt – daar is het een oefening voor.”
Ook ambulanceverpleegkundige Annemarèl Smit heeft nog een tip voor de hulpverleners: “Zorg ervoor dat je vaardigheid geen trucje is; bedenk waarom je het doet en blijf altijd observeren.”
“In het algemeen oefenen we eigenlijk te weinig.” vindt Teuni Tuinman: “Deze oefeningen zijn een mooie gelegenheid om samen te werken. We leren elkaar kennen en elkaars sterke en minder sterke kanten herkennen. Hierdoor kunnen elkaar daar versterken.”
Wat is een Noodhulpteam?
Als er een ramp of crisis plaatsvindt staat het Noodhulpteam samen met het ambulancepersoneel en andere medische professionals klaar om hulp te bieden aan getroffenen. Ze zorgen voor het inrichten van de verzorgingslocatie, het opvangen van lichtgewonde slachtoffers en zij voeren eerstehulp-handelingen uit. Het ambulancepersoneel heeft daardoor de handen vrij voor de zwaargewonde patiënten. Op deze manier krijgen alle betrokkenen snel de juiste hulp.
Sluit je aan bij het Noodhulpteam!
Het Rode Kruis is een noodhulporganisatie. Noodhulpteams zijn daarom ontzettend belangrijk voor het Rode Kruis. Zij staan 24/7 klaar om hulp te verlenen in noodsituaties en worden daarvoor optimaal opgeleid en getraind. Het Rode Kruis kan altijd extra Noodhulp-vrijwilligers gebruiken.
Praktijksituatie vóór de oefening
Op weg naar de oefening kwamen we toevallig in een noodhulpsituatie terecht. OvD-G Gerda Verbruggen, Hoofd NHT IJsselland, oefencoördinator Wilfred Tigelaar en ondergetekende praatten in de auto wat over de oefening toen Gerda ineens riep: “Daar gebeurt wat, dat gaat niet goed”. Vervolgens zag ik dat een witte personenauto een stuk werd meegesleept door een vrachtwagen en dwars op de A28 tot stilstand kwam. Wilfred en Gerda kwamen meteen in actie. Wilfred parkeerde de auto schuin op de vluchtstrook en trok 3 Rode Kruis-hesjes uit de kofferbak. Gerda kreeg er één: “Ga jij naar het slachtoffer, dan doe ik de rest.” Terwijl hij de kofferbak sloot en zelf een hesje aantrok, gaf hij mij het derde hesje: “Ik heb liever niet dat jij in de auto blijft zitten. Ga maar achter de vangrail staan.”
Verschil
Terwijl ik over de vangrail stapte zag ik Gerda bij het slachtoffer staan en Wilfred richting een auto lopen waarvan de bestuurder aan het bellen was. Rustig en efficiënt controleerden Gerda en Wilfred de situatie. Gerda belde 112 en kon als OvD-G via een Methane* precies vertellen wat de situatie was. Wilfred deed het incidentmanagement. Hij zorgde ervoor dat de vrachtwagenchauffeur zijn vrachtwagen op de vluchtstrook parkeerde om de weg weer vrij te maken. Beiden stonden de politie te woord en toen de ambulance arriveerde, was hun hulp niet meer nodig en vertrokken we van de plek van het ongeluk.
Dit is dus wat je onder andere leert als noodhulpverlener in noodsituaties: overzicht creëren en bewaren. En zo maak je als Noodhulpteam dus een verschil!
* METHANE, wat is dat?
METHANE is het instructieprotocol voor de eerste melding bij een grootschalig incident. Het wordt gebruikt om een eerste inschatting te geven van de benodigde hulpdiensten. De letters staan voor:
M =Major accident: groot ongeval wat is er gebeurd?
E = Exacte locatie, zo nauwkeurig mogelijk beschreven.
T = Type ongeval: explosie, instorting, verkeersongeval enz.
H = Hazards: Welke gevaren zijn er aanwezig of kunnen optreden?
A = Access: hoe is het terrein toegankelijk?
N = Number of casualties: inschatting van het aantal slachtoffers en het soort slachtoffers.
E = Emergency services: welke hulpdiensten zijn er al en welke zijn nog vereist voor verdere hulpverlening?
Tekst: Mariska Brouwers
