Ondanks het vuurwerkverbod liepen tijdens de afgelopen jaarwisseling maar liefst 772 mensen letsel op door vuurwerk. Dit jaar is consumentenvuurwerk in veel gemeenten weer toegestaan en dat vraagt om extra voorbereiding. De meeste Nederlanders hebben namelijk geen idee wat ze moeten doen als ze vuurwerk in hun oog of op hun hand krijgen. Met deze tips ben jij wél goed voorbereid op ongelukken tijdens oud en nieuw.
Hoe voorkom je vuurwerkletsel met oud en nieuw?
- Steek het vuurwerk niet los in je jas- of broekzak of in een openstaande tas.
- Draag een veiligheidsbril en zorg dat omstanders er ook één dragen. Gebruik daarnaast oordoppen om je gehoor te beschermen.
- Zet je siervuurwerk stabiel neer. Tegenwoordig worden vuurpijlen verkocht in combinatie met een lanceerstandaard, waarmee verschillende soorten pijlen op een veilige manier kunnen worden afgestoken. Gebruik je toch een wijnfles? Vul deze dan voor de helft met zand. Vuurwerkpotten staan stabiel als je ze vastzet tussen twee stenen.
- Gebruik een aansteek-lont of sigaret om je vuurwerk aan te steken. Géén aansteker of lucifers: hiermee kun je de lont per ongeluk halverwege aansteken en heb je geen tijd om weg te komen.
- Steek nooit vuurwerk uit de hand af. Dit is heel gevaarlijk en kan zorgen voor ernstig letsel.
- Laat omstanders minstens 8 tot 15 meter afstand houden.
- Steek vuurwerk dat niet is ontploft nooit opnieuw aan. De lont is waarschijnlijk veel korter geworden en gaat daarmee veel sneller af.
Vuurwerkletsel in je oog
Vuurwerk springt, schiet in het rond en stuitert. Daardoor kan alleen naar vuurwerk kijken al gevaarlijk zijn. Het blijkt zelfs dat van alle mensen die letsel oplopen tijdens oud en nieuw, ongeveer de helft omstanders zijn. Zet daarom altijd een vuurwerkbril op en doe dit ook bij kinderen. Krijgt iemand vuurwerk in zijn oog, maar zijn er verder geen verwondingen? Check dan eerst of het oog nog intact is.
- Is het oog nog intact en de pupil rond, dan moet buskruit eruit. Trek het onderste ooglid zachtjes naar beneden, laat het slachtoffer omhoog kijken en spoel het oog met lauw water (druppelend). Neem daarna contact op met de huisarts(enpost).
- Is het oog niet intact (vervormde pupil, bloed in het oog)? Bel dan 1-1-2 en volg de aanwijzingen van de meldkamercentralist op.
Sterretjes zijn ook vuurwerk
Sterretjes voor kinderen? Dacht het niet! Sterretjes zijn niet zo onschuldig als ze lijken. Deze flikkerende vuurvonkjes leiden zelfs tot de meeste ongelukken bij klein vuurwerk (F1). Omdat de vuurdeeltjes heel klein zijn voelen ze als speldenprikjes, maar het hart van het vuur kan wel 1100 graden heet worden. Pas dus op met synthetische kleding en pak nooit zomaar een sterretje dat net is uitgebrand in het midden vast.
Verloren vingers of handen
Behalve ogen gaan er ook iedere jaarwisseling weer vingers en handen verloren door vuurwerk. Zie je zoiets gebeuren, probeer dan ondanks de heftige situatie het hoofd koel te houden.
- Het is belangrijk om direct 1-1-2 te bellen
- Wikkel vervolgens de geamputeerde vinger of hand in een steriel compres of verband.
- Stop het geheel in een droge plastic zak en leg die zak in een bak met ijskoud water.
- Geef deze zak mee aan de ambulance; misschien kunnen ze de vinger of hand er in het ziekenhuis weer aanzetten. Oefen intussen druk uit op de wond tot de ambulancemedewerkers het van je over nemen.
Brandwonden tijdens oud en nieuw
Hete olie over je hand heen krijgen bij het oliebollen bakken. Ongemerkt met je mouw in een brandende kaars hangen. Een vuurpijl die van koers verandert. Bij oud en nieuw kan het helaas gebeuren dat je een brandwond oploopt.
- Koel de verbrande huid, gedurende 10 tot 20 minuten, met lauw water.
- Verwijder direct de kleding, voor zover die niet aan de wond plakt, zodat de verbrande huid beter kan koelen.
- Bel of laat 1-1-2 bellen bij ernstige of uitgebreide brandwonden.
- Dek een brandwond af met niet-klevend verband (snelverband) of met laagjes plastic (huishoudfolie)
Ga je oliebollen bakken? Hou dan een blusdeken in de buurt. Brandende olie blus je niet met water.
Alcoholvergiftiging
Veel mensen houden ervan om tijdens oud en nieuw met een glaasje bubbels op het nieuwe jaar te proosten. Maar soms kan iemand nét iets te enthousiast zijn met de alcohol. Verandert het gedrag erg of is hij misselijk en geeft hij over? Gaat hij misschien zelfs out door de drank?
- Bel direct 1-1-2 als iemand niet reageert als je hem aan de schouders schudt of aanspreekt.
- Leg een slapend of bewusteloos slachtoffer op zijn zij (stabiele zijligging), zodat hij niet kan stikken in zijn braaksel mocht hij overgeven.
- Laat iemand zijn roes uitslapen maar controleer regelmatig de ademhaling.
Altijd EHBO-tips bij de hand
Direct weten wat je moet doen bij oogletsel door vuurwerk, maar ook in andere noodsituaties? Bijvoorbeeld bij een brandwond of als iemand bewusteloos is? Met de gratis EHBO-app heb je altijd de juiste tips bij de hand. Ook kan je je abonneren op onze nieuwsbrief, zodat je wekelijks op de hoogte blijft over EHBO-tips en nieuwtjes.
