Longread: Drie maanden na orkaan Irma

Hoe is het drie maanden na orkaan Irma op Sint-Maarten? Woordvoerder Belinda van der Gaag bezocht het eiland en schreef op wat ze zag.

Hoe ziet een eiland eruit, drie maanden nadat een van de krachtigste orkanen ooit over trok? Wat tref ik aan? Hoe is de situatie nu? Met die vragen stap ik in het vliegtuig naar Sint-Maarten. En alleen die vliegreis is al veelbetekenend.

Hoewel er plek is voor zo’n 150 mensen, zitten er nu nog geen 30 mensen in het toestel. Bij het boarden maakt de steward er maar een grapje over: “Niet dringen, hoor, er is plaats genoeg voor iedereen.” De stewardessen op de vlucht vanuit Atlanta naar Sint-Maarten blijven uit verveling koffie aanbieden aan een handjevol passagiers, zodat ik met teveel cafeïne in mijn lijf aankom op het eiland.

De terminal is nog kapot en gesloten. Samen met de paar andere reizigers wachten we onder een soort partytent op onze koffer, waarna we via een beschadigd bijgebouwtje het vliegveld verlaten. Vanaf het vliegveld rijdend zie ik links en rechts beschadigde huizen en in het water gekapseisde boten. Welkom op Sint Maarten.

Op veel plekken op het eiland is de impact van orkaan Irma nog duidelijk te zien.

Sint-Maarten is een eiland met twee gezichten geworden. Aan de ene kant is het nog altijd het prachtige, tropische paradijs dat het altijd geweest moet zijn. De stralende zon, felblauwe zee en hagelwitte zandstranden lachen je toe. Het gewone leven lijkt op het eerste gezicht volledig hersteld. De wegen zijn weer begaanbaar, winkels en restaurantjes zijn weer open en uit verschillende barretjes klinken vrolijke Caribische klanken.

Maar als je verder kijkt, klopt het toch niet helemaal. Of misschien wel helemaal niet.

De prachtige stranden zijn leeg. De meeste hotels gesloten. Geen auto op het eiland is nog heel. En de kleurrijke huisjes zijn vooral blauw: blauw door het dekzeil waarmee ze tijdelijk zijn gerepareerd. Zoals een bewoner opmerkte: “Vanuit de lucht lijkt Sint Maarten ontzettend rijk. Het lijkt net alsof ieder huis een zwembad heeft, omdat je overal vierkante stukken blauw ziet.”

Veel beschadigde huizen op Sint-Maarten zijn voorzien van dekzeilen om regenwater buiten te houden.

En ja, zo is het ook als je rondrijdt over het eiland. Er is heel veel al opgeruimd of puin bij elkaar geveegd, maar ieder huis heeft wel ergens schade. Provisorisch zijn veel gebouwen opgelapt, maar er moet geen nieuwe tropische storm komen.

Mijn adem stokt als ik voor de eerste keer in een wijk stuit op een huis waar nog maar één muurtje overeind staat en een halve kast waarin de kledinghangers nog bungelen. Het blijkt geen uitzondering; later zie ik nog er veel meer van dit soort overblijfselen. Het natuurgeweld dat dit heeft veroorzaakt is niet voor te stellen.

Voor de bewoners is het leven nog allesbehalve normaal. Hun huis is op zijn minst beschadigd, als het niet helemaal verwoest is. Veel mensen zijn bij familie of vrienden ingetrokken. Water en elektriciteit doen het gelukkig weer, maar pas sinds kort. Tot die tijd was het helemaal behelpen.

Het zijn onzekere tijden. Veel bewoners werkten voor de orkaan in het toerisme, maar zijn met het wegblijven van toeristen nu hun baan kwijt. Naast hun zorgen over hoe het met hun huis verder moet, is de grote vraag waar ze van moeten rondkomen.

Met supermarktbonnen van het Rode Kruis kunnen sommige van deze mensen nu inkopen doen in de plaatselijke supermarkt. In de winkel loop ik het dolblije stel Curston Payne en Mélinda Gumbes tegen het lijf. Eindelijk kunnen ze in deze moeilijke tijden weer eens zelf inkopen doen. Ze genieten er zichtbaar van; even hebben ze weer grip op hun leven.

Curston en Mélinda

Binnenkort krijgen de mensen hier ook tegoedbonnen voor de bouwmarktt. Gek dat het zo lang duurt voor het Rode Kruis hiermee begint, dacht ik nog voor ik hier aankwam. Nu zie ik dat er heel wat bij komt kijken om dit goed te doen. Het moet natuurlijk wel op een eerlijke manier gebeuren, zodat de meest kwetsbare mensen ervan profiteren.

Daarnaast is het belangrijk dat als dit programma gelanceerd wordt, de bouwmarkten de vraag naar bouwmaterialen aankunnen. Dat is misschien nog wel de grootste uitdaging. Er zijn maar weinig bouwmarkten op het eiland en deze zijn voor hun voorraden afhankelijk van  import.

Na de orkaan heeft de aanvoer van goederen volledig stilgelegen. De voorraad moet eerst voldoende op peil zijn, voordat mensen iets aan bouwmarktbonnen hebben. Dit lijkt nu bijna het geval.

De bouwmarktbonnen zijn de eerste stap naar echte wederopbouw, maar niet de enige. Er moet nog veel meer gebeuren en daar zal het Rode Kruis een rol in blijven spelen.

Als ik het eiland weer verlaat en vanuit de lucht de blauwe vierkantjes achter me kleiner zie worden, is me dat duidelijk: er is heel hard gewerkt sinds de ramp en er wordt nog steeds heel hard gewerkt aan herstel. Maar het zal nog een tijd duren voordat het eiland er weer helemaal bovenop is.