Een terugblik op 2017 met Gijs de Vries

2017 was een veelbewogen jaar voor het Nederlandse Rode Kruis. Een jaar vol feest vanwege het 150-jarig jubileum. Maar ook een jaar getekend door conflicten en rampen, waaronder een vernietigende orkaan binnen het eigen Koninkrijk. Een terugblik op het jaar met algemeen directeur Gijs de Vries.

“Twee dagen na de orkaan liep ik rond op Sint-Maarten”, herinnert Gijs zich. “Van tevoren heb je wel ideeën over hoe zo’n eiland eruitziet na een orkaan van categorie vijf, maar het was nog veel erger dan ik had gevreesd. Er hing letterlijk geen blaadje meer aan de bomen en overal was verwoesting.”

Twee weken later bezocht Gijs het eiland opnieuw. “Wat me toen verbaasde, was dat het op zoveel plekken alweer groen was. En die veerkracht van de natuur zag je ook bij de mensen. Iedereen was bezig met schoonmaken, winkels gingen open. Het leven begon weer vorm te krijgen.”

Veerkracht zag hij ook bij de vrijwilligers van Sint-Maarten en de andere Caribische eilanden. “Die hebben zo ontzettend hard en aan één stuk door gewerkt. Dan zie je met eigen ogen wat de kracht van het Rode Kruis is: de mensen.”

Het viel Gijs al op bij zijn aankomst op het eiland: “De vrouw die me opving op het vliegveld was pas een half jaar vrijwilliger bij het Rode Kruis. Ze gaf les op een school en was zelf ook zwaar getroffen door de orkaan. Maar ondanks de problemen die ze had met haar eigen huis, stond ze daar voor anderen.”

Gijs bezoekt Sint-Maarten en spreekt een bewoner die een groot deel van zijn huis is verloren (foto: Arie Kievit)

Vrijwilligers stonden eveneens centraal bij een ander hoogtepunt van het jaar. “Dat we met zoveel mensen een groot rood kruis vormden op het Binnenhof, was natuurlijk uniek.”

Ook andere activiteiten rond het jubileum waren memorabele momenten voor Gijs. “Denk aan de recordpoging op de Dam, het congres Humanitair Oorlogsrecht en onze video’s met de cast van Goede Tijden, Slechte Tijden (EHBO doe je zo) en Penoza (reanimatiefilmpje).”

En niet alleen het jubileumjaar was reden tot blijdschap. “Met het Internationale Rode Kruis denken we hard na hoe we ons meer kunnen uitspreken tegen kernwapens. Ik was dan ook erg blij dat bijna twee derde van de VN-landen het kernwapenverbod aannam.”

Gijs bij de onthulling van de Rode Kruis Jubileumtentoonstelling (foto: Peter Busscher)

Maar het was niet alleen een jaar van feest. “Een van de meeste indrukwekkende momenten van het jaar was in De Balie in Amsterdam,” vertelt Gijs. Bestuursvoorzitter Inge Brakman bood daar namens het bestuur van het Rode Kruis excuses aan voor de houding van het Rode Kruis tijdens de Tweede Wereldoorlog.

“Het was doodstil in de zaal. Ik ben blij dat we onze verontschuldigingen konden aanbieden en konden vertellen hoe we herhaling in de toekomst willen voorkomen. We wilden laten zien dat de kwestie ons echt aan het hart gaat en achteraf heb ik gelukkig gehoord dat dat ook echt is overgekomen.”

Op de vraag waar hij dit jaar het meest van heeft wakker gelegen, weet Gijs snel het antwoord. “Wakker lig je van de situaties waar het gaat om mensen in ernstige en directe nood, zoals na orkaan Irma of tijdens de hongersnood in Afrika aan het begin van het jaar.”

Eén voorval staat hem nog heel helder voor ogen. “Ik was in een klein Keniaans dorpje. Er was geen water of gras voor het vee. Alle dieren moesten dus geslacht worden, zodat de mensen ze tenminste nog konden opeten.

De dieren werden naar een slachtplek geleid die in niks lijkt op een Nederlandse slagerij. Het was één grote bloederige massa, waar mensen, dieren en ongedierte door elkaar liepen. Van hygiëne was absoluut geen sprake. Toch waren de mensen ontzettend blij met het beetje vlees dat ze konden krijgen. Dat contrast tussen hier en daar, daar lig ik wakker van.”

Tijdens een reis naar Kenia ziet Gijs de hongersnood van dichtbij (foto: Arie Kievit)

Die wakkere nachten weerhouden Gijs er niet van om te dromen over de toekomst van het Rode Kruis, ook in het komende jaar. “We willen dé noodhulporganisatie van Nederland zijn. We professionaliseren onze noodhulpteams, ontwikkelen Ready2Help verder en breiden onze evenementenhulpverlening uit.”

Daarbij speelt innovatie ook een grote rol. “We hebben daar afgelopen jaar al grote stappen in gezet. Bijvoorbeeld met drones en het schoolmaaltijdenprogramma van Open House op Sint-Maarten. Daarmee laten we zien dat we voorop lopen met onze hulpverlening. Dat willen we komend jaar blijven doen.”

Toch zit de belangrijkste herinnering van 2017 voor Gijs niet in verre reizen, indrukwekkende ceremonies of hoogstaande innovaties. “Tijn en zijn gezin hebben door het jaar heen een blijvende indruk achtergelaten op mij en heel veel anderen bij het Rode Kruis. Hij was zo’n uitzonderlijk leuk, grappig en goed ventje.

Die positiviteit en de verbinding die hij in Nederland wist te creëren, dat is waar we allemaal een voorbeeld aan kunnen nemen voor 2018.”

Ondanks zijn eigen gezondheidsproblemen zette Tijn zich tijdens 3FM Serious Request 2016 met een nagellakactie in voor anderen. Hij haalde meer dan 2,5 miljoen euro op voor kinderen met een longontsteking. Hiervoor kreeg hij afgelopen jaar het Kruis van Verdienste van het Rode Kruis. Tijn overleed op 7 juli 2017 (foto: Ramon Mangold)