Slachtoffers Idai krabbelen op met theater
Regisseur en filmmaker Joost Ruigrok is net terug uit de Mozambikaanse stad Beira, waar hij namens het Rode Kruis de gevolgen van de cycloon Idai in beeld bracht. Hij zag er hoe de Mozambikanen er met behulp van straattheater weer bovenop proberen te komen. “Mensen raken van het padje.”
De gesprekken met Mozambikanen die door Idai alles kwijt zijn, blijven Joost Ruigrok voor altijd bij. “Zo’n cycloon is een traumatische ervaring. Mensen schieten vol als ze erover praten.”
Vlucht in drank
Die stoere kerel in Ruigroks standplaats Beira bijvoorbeeld, die zijn gezin na Idai naar Pemba stuurt. Die stad ligt in het noorden van Mozambique en hij denkt dat het daar veiliger is. Een paar weken later is Pemba precies de plek waar Kenneth aan land gaat, cycloon nummer 2 die het land in het zuidoosten van Afrika teistert. “Hij was in Beira gebleven om op hun spullen te passen en werk te zoeken. Gelukkig heeft zijn gezin ook Kenneth overleefd. Maar door alle stress is hij gaan drinken.”
Nachtmerries
En wat te denken van de 45-jarige Maria. Zij schuilt twee dagen in een boom omdat haar dorp als gevolg van Idai volledig is overstroomd. Vervolgens trekt ze naar Beira, waar ze haar kinderen terugziet. Nu heeft Maria nachtmerries waarin ze telkens opnieuw beleeft hoe haar huis instort.
In het kamp waar ze wordt opgevangen, ziet ze een theaterstuk over de psychologische effecten van de ramp. Na afloop is ze bereid om over haar angsten te praten met vrijwilligers van het Mozambikaanse Rode Kruis. Sinds ze haar verhaal deelt, voelt ze zich iets beter. Maria weet nu dat het normaal is om dit soort dromen te hebben na een traumatische gebeurtenis als Idai.
Maria in gesprek met vrijwilliger van het Mozambikaanse Rode Kruis.
Straattheater
Om de getroffen Mozambikanen aan het praten te krijgen, huurt het Rode Kruis lokale theatergroepen in. Met de acteurs wordt besproken wat de hulpverleners willen bereiken. Ruigrok: “Straattheater is heel populair in Mozambique. Het wordt met veel humor gedaan. Mensen liggen echt helemaal dubbel. Na afloop praten acteurs en publiek na over een stuk. Dat is heel effectief.”
Van het padje
“Je ziet dat de psychosociale gevolgen van zo’n ervaring heel heftig zijn. Terecht dus dat Rode Kruis psychosociale hulp als integraal onderdeel van de hulp ziet. Als je dat niet doet, krijg je in een later stadium veel grotere problemen. Mensen raken van het padje.”
“Voor de duidelijkheid: het Rode Kruis levert geen psychologen bij wie je op de divan kan gaan liggen. Het gaat puur over het bespreekbaar maken. Als je buurman zich sinds Idai anders gedraagt en anders reageert, kan dat te maken hebben met wat hij heeft meegemaakt. Praat daarover, ook met elkaar”, is de boodschap.
See how the Red Cross is providing psychosocial support to people affected by Cyclone Idai in Mozambique.
Geplaatst door International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies op Maandag 3 juni 2019
Praten móet
In de kampen waar de mensen zitten die alles kwijtraakten, lopen medewerkers van het Rode Kruis rond die hun antennes hebben uitstaan. “Die weten waar ze op moeten letten. Geregeld komt er ook iemand met een hulpvraag naar ze toe. Een moeder vroeg aan een Rode Kruis-vrijwilliger of die met een van haar zoons wilde praten. Die was sinds Idai in zichzelf gekeerd. Met vrijwilligers, vaak studenten die een centje bij willen verdienen, wilde hij wél praten.”
Mediageniek
Ruigrok hoopt dat zijn werk in Mozambique ervoor zorgt dat het zwaar getroffen land in het zuidoosten van Afrika, dat al zo arm was, in ons hoofd blijft zitten. “Zo’n ramp als die in Mozambique is na een paar weken niet mediageniek meer. Dan is er alweer een cycloon in India geweest. Hopelijk kunnen mijn beelden daar iets aan veranderen.”
Foto’s: Joost Ruigrok
