Noodhulpteams van het Rode Kruis in actie bij rampen en grote ongelukken
Het Rode Kruis heeft in elk district een noodhulpteam, dat kan worden ingezet bij grote ongelukken, rampen of aanslagen. “Je weet dat je in een situatie komt waarin jij en je collega’s veel kunnen betekenen voor anderen. Daar doe je het voor.” Een interview met Matz Donker, hoofd NHT in Utrecht.
De Utrecht Marathon 2023 is ruim een uurtje aan de gang, als de pieper van Matz Donker afgaat. Niet helemaal onverwacht. “Het was die dag behoorlijk warm, met een hoge luchtvochtigheid. Dan komen marathonlopers sneller in de problemen.” De problemen zijn zo groot dat de hulpverleners van het Rode Kruis die al ter plekke zijn, de stroom van slachtoffers niet aan kunnen. Dus wordt het noodhulpteam opgepiept. Binnen een half uur zijn alle vrijwilligers aangekomen op het verzamelpunt, en vertrekt het busje naar de marathon.
Klaar voor inzet
Het Rode Kruis heeft in elk district een of meerder noodhulpteams. Dat zijn teams van vier tot acht personen, die klaar staan om te worden ingezet bij grote ongelukken, rampen of aanslagen. Daar helpen ze lichtgewonde slachtoffers en ondersteunen zo de overige hulpdiensten zoals ambulances, politie en brandweer.
Matz is hoofd van één van deze teams. Hij is al vier jaar vrijwilliger voor het Rode Kruis. “Ik begon al op de middelbare school, met het volgen van een EHBO-cursus. Ik dacht altijd: stel dat er iemand een hartaanval krijgt waar ik bij ben. Dan blijf ik het de rest van mijn leven verwijten dat ik die persoon had kunnen redden, als ik maar een cursus zou hebben gevolgd.”
Inmiddels zijn we vier jaar verder en is Matz 22 jaar oud. Is hij daarmee het jongste hoofd van een noodhulpteam in Nederland? “Ik heb het niet nagekeken. Maar het zou kunnen.”
Wanneer elke seconde telt
Onderweg naar de finish van de marathon komt het team het eerste slachtoffer tegen: een loper met een hitteberoerte. “Totaal uitgeput, verminderd bewustzijn, en zijn lichaamstemperatuur was opgelopen tot boven de veertig graden.” Als die temperatuur verder oploopt, gaan de eiwitten in het lichaam stollen. “Dat klinkt ernstig? Ja, dat is het ook. Daaraan kan je overlijden.”
Er is al een biketeam van het Rode Kruis – twee hulpverleners op de fiets – aanwezig, die het slachtoffer koelen met twee coldpacks. “Wij hadden zelf ook coldpacks in het busje liggen, dus konden we nog extra koelen. Uiteindelijk kon het slachtoffer stabiel worden overgedragen aan een ambulance.”
Situaties waarin alles ontregeld is
Matz volgt op dit moment een hbo-opleiding Veiligheidskunde en loopt – naast zijn werk als vrijwilliger – ook stage bij het Rode Kruis. “Ik wil afstuderen in crisisbeheersing bij grootschalige incidenten. Dat vind ik echt interessant. Je komt terecht in een situatie waarin alles ontregeld is, daar ga je structuur in aanbrengen om alles weer terug te krijgen naar het normale. Dat is mooi werk.”
Bij de finish van de marathon blijken de hulpverleners ter plekke hun handen meer dan vol te hebben aan alle slachtoffers. “Veel marathonlopers draaien op wilskracht en adrenaline. Bij de finish valt dat weg, en zakken sommigen soms letterlijk door hun benen.”
Door de aankomst van het noodhulpteam kunnen de hulpverleners die al een tijd bezig zijn, even pauze nemen. De teamleden koelen en ondersteunen de gewonden. Na een tijdje begint de stroom slachtoffers gelukkig wat af te nemen. “En het was gaan waaien, waardoor de lopers onderweg niet meer zo warm werden.”
Niet iedereen kent de noodhulpteams
Een belangrijk onderdeel van de stage van Matz is het meer bekend maken van het noodhulpteam. Bij de gemeenten, de ambulancediensten en de andere partners in de veiligheidsregio. “Nog niet iedereen kent ons, maar wij kunnen veel betekenen. Overal vallen wel eens gaten door personeelstekorten: daar kunnen wij inspringen.”
Wie lid wil worden van een noodhulpteam, kan zich niet zomaar direct aanmelden. Matz: “Realiseer je dat je een behoorlijk traject gaat doorlopen.” Leden van de noodhulpteams worden intensief getraind en krijgen elk jaar een nascholing. En je moet ervaring opdoen: “Je moet een paar keer per jaar worden ingezet als EHBO’er bij grote evenementen, zoals Koningsdag of de Nijmeegse Vierdaagse. En daarnaast zijn er regelmatig grote oefeningen, in samenwerking met andere hulpdiensten, en moet je nascholing volgen.”
Binnen een half uur in actie
Ook moet je als teamlid, op het moment dat je paraat staat, zorgen dat steeds binnen een half uur op het verzamelpunt kunt zijn. En nuchter, graag. “Ook op momenten waarop iedereen graag een wijntje of biertje neemt, zoals met Kerstmis of Oud en Nieuw.”
Maar daar krijg je veel voor terug. “Zodra de pieper gaat, gaat de adrenaline aan. Je weet dat je naar een soms chaotische situatie gaat, waarin jij rust brengt en waarin jij en je collega’s veel kunnen betekenen voor anderen. Daar doe je het voor.” Ook in actie komen voor de Noodhulpteams? Klik door voor meer informatie of solliciteer direct in Utrecht of in Gooi en Vechtstreek.
