Dit jaar vielen de regionale Technologieweek en het jaarlijkse PET-event in dezelfde week. Dat pakte dus goed uit! Het Rode Kruis mocht daarbij uiteraard niet ontbreken. Onze Onno was erbij en doet verslag.
Het PET-event Zaanstad
Sinds 2014 vindt jaarlijks het evenement ‘Promotie Evenement Techniek’ (PET) plaats in Zaanstad. Dit is een ontzettend leuk initiatief van Primair Onderwijs Agora en Zaan Primair in samenwerking met Jolien Techniek & Onderwijs. Het evenement is speciaal voor kinderen van de basisscholen uit de Zaanstreek, om de interesse voor techniek en technologie alvast aan te wakkeren. Dit jaar deden er meer dan 2.000 leerlingen mee, dus onze hulpverlening was zeer gewenst!
De opstart
Dit jaar vond het plaats van 6 t/m 8 maart op het bijzondere Hembrug-terrein in Zaandam. Maandagochtend vroeg meldde ik me met collega Hidde op de locatie, de voormalige munitiefabriek uit 1956. Zaankanters kennen het wellicht als het 200 meter langgerekte witte gebouw aan de oever van het Noordzeekanaal. Architecturaal een uitzonderlijke en indrukwekkende ruimte! We begonnen direct aan de opbouw van de Rode Kruis-hulppost. Toen alles netjes stond was het tijd voor koffie, geen overbodige luxe in de tochtige grote fabriek zonder verwarming. We bleven daarom lekker in beweging; we verkenden het pand en maakten een praatje met de deelnemende bedrijven.
Niet lang daarna kwamen er busladingen van leerlingen die middels de silent discotechniek werden ontvangen en toegesproken door Dennis Sintenie en Jolien Duin van JolienTechniek, voordat ze werden losgelaten. Met veel enthousiasme stoven de kinderen op de verschillende stands af. Het mag best een wonder worden genoemd dat ze niet over elkaar heen vielen, zo veel haast hadden ze. Leuk om te zien!
De 7 werelden van techniek
Dat techniek overal om ons heen is, hebben we soms zelfs niet eens meer door. De leerlingen konden de 7 werelden van techniek op dit evenement spelenderwijs ontdekken, te weten de wereld van (1) Mens & Gezondheid; (2) Energie, Water & Veiligheid; (3) Voeding & Natuur; (4) Wonen, Werken & Verkeer; (5) Ontwerp, Productie & Wereldhandel; (6) Digitaal, Media & Entertainment en (7) Hi-tech & Science.
Hoewel wij zelf niet bepaald tot de doelgroep behoorden, hebben we enorm onze ogen uitgekeken bij de stands van de deelnemende organisaties.
Persoonlijk vond ik de stand waar je een heuse Bobcat kon besturen het leukste.
Deelnemende organisaties
Verschillende organisaties met elk hun specialisme op het gebied van techniek of technologie hadden een eigen stand in de enorme ruimte. De leerlingen konden bij elke stand interactieve workshops volgen. Zo konden de leerlingen bij de Koninklijke DuyvisWiener kennismaken met de lastechniek en hun vaardigheden testen om verschillende testopstellingen waterpas te krijgen. Bij het HEMLAB sprongen de vonken letterlijk over: dit was de plek voor spannende chemische proefjes en natuurkundige experimenten, uiteraard onder deskundige leiding. Naast het HEMLAB stond de stand van het Trias Collega, waar de kinderen onder begeleiding zelf een flesje felgekleurde shampoo mochten brouwen. Bij Bouw Mensen kwamen de kinderen er achter of ze uit het juiste hout waren gesneden tijdens een lesje houtbewerking, waarbij de hamer nog wel eens precies het doel miste. Ze mochten hun zelf getimmerde vogelhuisje mét een pot vogelpindakaas mee naar huis nemen. Een ander cadeautje was de zelfgemaakte, gepersonaliseerde metalen mobiele telefoonhouder.
De benen konden vervolgens even los worden gegooid bij de stand van het Zuiderzee College: daar stond een vijftal fietsen klaar voor gebruik om energie op te wekken. Voor velen was het zweten geblazen, want ze maakten er een echte wedstrijd van. Bij Junior IOT kon iedereen letterlijk een lichtje opsteken: hier mochten de kinderen namelijk onder begeleiding van studenten zelf ledverlichting maken. Bruggen werden geslagen (en op schaal gemaakt) bij Heijmans, waar aspirant bruggen- en wegenbouwers hun hart op konden halen, net als bij de stand Compaen VMBO. Toekomstige programmeurs konden zich helemaal vinden in het programmeren van de robot van Pascal Zuid, Regio College en bij het St. Michaël Collega kon men genieten van Virtual Reality techniek. En last but not least werden er connecties gemaakt dankzij IWNederland, waar de leerlingen elkaar moesten helpen om via een schakelkast contact te maken.
Koelen, spoelen en plakken
Voor ons als Rode Kruis-vrijwilligers was er genoeg te doen op het evenement. Bij zoveel getimmer, geknutsel, gerace en geëxperimenteer zit een ongeluk natuurlijk in een klein hoekje. En dat hebben we gemerkt! De pleisters waren niet aan te slepen, maar we waren natuurlijk goed voorbereid. Ook konden we hier en daar kleine brandwonden behandelen. De meeste leerlingen hadden namelijk nog nooit een soldeerbout gezien, en sommigen pakten deze dan ook bij de verkeerde kant beet, met als gevolg een kleine blaar. Maar ook van de ogenzienlijk minder gevaarlijke experimenten kregen we slachtoffers: een aantal leerlingen had shampoo in het oog gekregen, en dat brandt. Gelukkig waren wij ook uitgerust met een oogdouche om iedereen weer van een frisse blik te voorzien. Tenslotte kwamen er leerlingen die zich zo hadden verloren in de competitie van het energiefietsen, dat ze even op adempauze moesten komen. Na een klein praatje bleek dat zij van de spanning die dag nog niet hadden ontbeten, geen wonder dat hun eigen energie eventjes op was dus! Gelukkig konden we terecht bij de organisatie om de leerlingen te voorzien van drinken en een kleine versnapering om hun tekorten weer even aanvullen. Daarna voegden ze zich vliegensvlug weer bij hun klasgenoten, want er was nog veel te doen en ze wilden niets missen.
Het Tech Your Talent-evenement
Op donderdag en vrijdag kwamen de leerlingen uit groep 8 van de deelnemende scholen naar de locatie. Naast het PET-event was er namelijk nog een evenement georganiseerd deze week: Tech Your Talent. Tijdens dit evenement maakten de ca. 1.000 leerlingen uit eerste klassen van het voortgezet onderwijs kennis met de 7 werelden van Techniek. Zo waren er workshops en demonstraties en kon men er speeddaten met medestudenten van het Regio College, die al gekozen hadden voor een technische opleiding of met medewerkers van een technisch bedrijf.
Programma
Het programma en de workshops voor deze wat oudere leerlingen was ten opzichte van het PET Evenement aangepast. Zo konden zij kennismaken met Robotica, het programmeren van een zogenaamde Rasberry Pi (een singleboardcomputer), haargel maken (chemie), stroom maken door middel van zonnecellen (techniek), de vakopleiding timmerman, lassen, een thermometer in elkaar zetten, kijken naar het proces van chocolade maken en een heuse Bobcat (een mini graafmachine) bedienen. Vooral dat laatste bleek nog niet zo eenvoudig en dat leidde soms tot hilarische taferelen. Gelukkig was er ook een simulator aanwezig om het even van tevoren te oefenen.
Onze aanwezigheid werd ook deze laatste twee dagen weer op prijs gesteld. Zo moesten er vingerverbandjes worden aangelegd en werd er door zowel leerlingen als het personeel een beroep gedaan op onze paracetamolvoorraad. Nadat vrijdagmiddag alle leerlingen waren vertrokken moesten wij nog even aan de bak: de hulppost afbreken, opruimen en retour richting de opslag in Purmerend.
Hidde en ik kijken terug op een geslaagde, drukke en leuke week en vonden het geweldig hier weer bij te zijn. We hebben die week ook de Wim Hofman-methode Light gedaan, want met een constante temperatuur van tussen de 5 en 10 graden was het af en toe flink doorbijten in de grote hal (en door de tochtige plek waar we waren gestationeerd helaas een stijve nek opgelopen, en Hidde een kleine verkoudheid). Maar elke dag konden we met een voldaan gevoel thuis weer lekker opwarmen en opladen voor de volgende dag.
Er zijn deze week ongetwijfeld wat techniek-zaadjes geplant bij de vormgevers van de toekomst. Heel bijzonder! Maar bij onze eigen stand keken sommigen ook zó hun ogen uit, dat het ons niets zal verbazen als er ook wat toekomstige Rode Kruisers zijn gekweekt…
Geschiedenis van het Hembrugterrein
Het Hembrugterrein is een gebied van 42,5 hectare op de grens tussen Amsterdam en Zaandam. De naam HEMbrug verwijst naar de vroegere spoorbrug over het Noordzeekanaal tussen Zaandam en Amsterdam. HEM is de historische naam voor buitendijks land, in dit geval in het voormalige IJ. Na de aanleg van het Noordzeekanaal werd deze landtong opgehoogd en kwam het beschikbaar voor gebruik.
Op het mysterieuze terrein, achter hoge hekken en strenge beveiliging, produceerde de Artillerie Inrichtingen vanaf 1895 vuurwapens, artillerie en munitie voor het Nederlandse leger. De plek is zorgvuldig gekozen achter de verdedigingslinie van de stelling van Amsterdam, vanuit het hart van de stelling kon de fabriek het leger van wapens en munitie voorzien.
Er is door de jaren heen flink bijgebouwd en ook gesloopt op het terrein. Door de functie van de fabriek en het explosiegevaar kent het terrein kenmerkende gebouwen zoals die met halfronde daken die een eventuele schok moesten geleiden. Ook de positie van de gebouwen en de inrichting van de buitenruimte, zoals de aarden wallen en het plof bos, waren gericht op het beperken van de schade in geval van een explosie. Het resultaat is een voor Nederland uniek fabrieksterrein.
Het Hembrugterrein kent een bewogen geschiedenis. Van werkplek voor 8.500 mensen na het uitbreken van de eerste wereldoorlog tot de bezetting en bijna vernietiging tijdens de tweede. Met behulp van het Marshallplan werd de productie weer gestart.
Inmiddels Eurometaal geheten, sloot het bedrijf in 2003 definitief de deuren. De natuur nam het verlaten gebied over en de gebouwen raakte in verval. Met uitzondering van een aantal creatieve ondernemers die er een tijdelijke plek hadden gevonden, was het terrein jarenlang afgesloten van de buitenwereld.
In 2011 werd de eerste stap in de ontwikkeling van het verlaten terrein gezet toen 3 monumentale gebouwen werden gerenoveerd. Het Rijksvastgoedbedrijf, eigenaar van het terrein, tekende vervolgens in 2012 een samenwerkingsovereenkomst met de Provincie Noord-Holland en de gemeente Zaanstad. Het doel was het terrein nieuw leven in te blazen als bedrijventerrein voor creatieve en innovatieve ondernemers.
De grootse verandering vond plaats in januari van 2014 toen voor het eerst in de geschiedenis de hekken opengingen voor het publiek. Verschillende ondernemers werken inmiddels in de gerenoveerde, industriële gebouwen en er vinden verschillende evenementen en festivals plaats. Sinds de opening in 2014 is een steeds groter gebied te bezoeken. Het terrein doet inmiddels ook dienst als een stadpark en is een aanwinst voor de regio.
De leerlingen die een kijkje in onze tent hebben genomen keken hun ogen uit, dus wie weet is er op deze technische dag ook wel een Rode Kruis-zaadje geplant! Hidde en ik kijken in elk geval terug op twee geslaagde, drukke en leuke dagen en vonden het geweldig hier bij te zijn.
Tekst: O. Elema
