Een moeder loopt voorovergebogen. Ze houdt zich vast aan de wortels van de eeuwenoude bomen, zodat ze niet uitglijdt in de modder. Op haar rug draagt ze haar kind. Buiten adem, en doorweekt van zweet worstelt ze zich een weg door de jungle, maar haar blik straalt vastberadenheid uit. Er is nu letterlijk geen weg meer terug. Ze is begonnen aan één van de dodelijkste migratieroutes ter wereld: de Darién Gap.
In de dichtbegroeide, broeierige jungle op de grens van Colombia en Panama loopt een pad van ruim 100 kilometer. Hier wagen mensen op de vlucht elke dag hun leven voor een betere toekomst. Deze gevreesde migratieroute wordt de Darién Gap genoemd. De mensen die aan de tocht beginnen kennen de verhalen over de dodelijke spinnen en schorpioenen, gewelddadige bendes en de genadeloze elementen van de jungle. Toch zetten ze alles op het spel en nemen de route. De hoop is groter dan alle mogelijke gevaren.
Op de route komt de hele wereld samen
De mensen die de route nemen komen vanuit de hele wereld, zoals Ecuador, Ghana, Haïti of China. Voor vele van hen is de Darién Gap slechts een deel van een lange route op weg naar een betere toekomst. Sommigen zijn dan ook al totaal uitgeput bij het begin van de route, zijn slecht ter been of bezitten slechts de kleren die ze aan hebben. Voor hen is deze route een vrijwel onmogelijke opgave.
Een berg met een duidelijke boodschap
Afhankelijk van het jaargetij, duurt de route die ze moeten afleggen dagen tot weken. De tocht gaat dwars door dichtbegroeid regenwoud, moerassen, sterk stromende rivieren en over een berg die de nietsverhullende naam ‘berg des doods’ draagt, vanwege zijn steile paden langs diepe afgronden.
Elke gram die je te veel meedraagt is voelbaar en maakt je langzamer. Daarom nemen mensen alleen het hoognodige mee. Soms zorgt dat ervoor dat ze dagen niks eten en enkel een klein beetje drinken, terwijl ze onder de brandende zon de route vervolgen. Door vermoeidheid raken mensen vaak achterop, maar één ding is zeker bij de Darién: het is ieder voor zich. Je wil namelijk geen minuut langer in de jungle zijn dan nodig. Hierdoor blijven mensen die te verzwakt zijn achter en zijn ze alleen overgeleverd aan de gruwelen van de jungle. Verstoken van hulp. Tussen 2018 en 2023 werd de Darién voor 258 mensen hun dood.
Om de verhalen van de mensen op deze route vast te leggen, maakte BNN/VARA een documentaire over de Darién Gap en liep als eerste cameraploeg ooit de hele route. Bekijk deze aangrijpende documentaire hier.
Sprankje hoop na dagen van hopeloosheid
Degene die de oversteek wél halen komen uiteindelijk uitgeput aan in Panama. Hier staan hulpverleners van het Rode Kruis ze op te wachten. Voor veel migranten betekent dit weer het eerste sprankje hoop dat ze in dagen hebben gezien. Deze hulpverleners verzorgen hun wonden en delen drinkwater uit. Want voor de meesten is de Darién Gap ‘slechts’ een klein deel van de reis en hebben ze geen tijd om bij te komen van de lange tocht.
