Word vrijwilliger Doneer

De historie van het Nederlandse Rode Kruis

Wat in 1859 begon als de droom van één man, is in de afgelopen anderhalve eeuw uitgegroeid tot ’s werelds grootste hulpverleningsorganisatie: de internationale Rode Kruis- en Rode Halve Maan-beweging.

In 1867 zag de Nederlandse tak het levenslicht en werd het Nederlandse Rode Kruis opgericht. Inmiddels verlenen we met 672 beroepskrachten en meer dan 10.000 vrijwilligers nog elke dag hulp aan hen die dat het hardste nodig hebben. We delen graag enkele hoogtepunten uit de afgelopen anderhalve eeuw met je.

1867

is het jaar dat het Nederlandse Rode Kruis is opgericht

geschiedenis
serious request
2004-2020

3FM Serious Request

Met de slogan ‘Jouw druppel op een gloeiende plaat’ vragen radiozender NPO 3FM en het Nederlandse Rode Kruis in 2004 gezamenlijk aandacht voor de schrijnende situatie in Darfur, Soedan. Tot 2020 zetten we met elkaar tijdens Serious Request ieder jaar een stille ramp op de kaart. Dj’s sluiten zich een week lang vrijwillig op in een Glazen Huis, eten niet en draaien de week voor kerst verzoeknummers in ruil voor een donatie. De allereerste editie brengt € 915.955,- op. In 2016 is dat bedrag zo goed als vertienvoudigd en wordt er bijna 9 miljoen euro opgehaald voor een stille ramp die elke 35 seconden een kinderleven eist: longontsteking. De jaren daarop gaan we de strijd aan tegen onder andere malaria, babysterfte en vervuild drinkwater. Tijdens de vele onvergetelijke edities halen we met z’n allen meer dan 100 miljoen euro op.

1966

Prinses Margriet en het Rode Kruis

Al sinds 1966 is Prinses Margriet vrijwilliger bij het Rode Kruis: “24 jaar was ik. Net als andere studiegenootjes had ik tijdens mijn studie regelmatig met veel plezier in het ziekenhuis in Leiden geholpen. De keuze van hoe ik mijn vrijwilligersperiode – een zogeheten diaconaal jaar – ging invullen, was daarom zo gemaakt: iets met verplegen moest het worden. De opleiding tot Rode Kruis-helpster eerste klas was echt een crash course.”

Het Prinses Margriet Fonds
1953

De Watersnoodramp

In de vroege morgen van 1 februari 1953 belt de nachtredactie van het ANP met het Rode Kruis. Zuidwest-Nederland is getroffen door de grootste natuurramp van de twintigste eeuw. Dijken zijn doorgebroken, 20.000 hectare land is overspoeld en veel slachtoffers zijn verrast in hun slaap. Het Rode Kruis komt meteen in actie. Er is werk te verzetten: geëvacueerden opvangen, voeden en verzorgen, kleding sorteren en verstrekken, medicijnen en andere noodhulpgoederen distribueren, noodziekenhuizen inrichten enzovoort. Tientallen vrijwilligers melden zich om te helpen. Het Internationale Rode Kruis draagt bij met onder meer noodwoningen en landbouwwerktuigen. 1.835 Nederlanders verliezen het leven in die verwoestende februarinacht.

Na 1945

Het Rode Kruis groeit!

Na de Tweede Wereldoorlog groeit het Rode Kruis enorm. Het aantal afdelingen verdubbelt, het ledental vertienvoudigt naar bijna 1 miljoen in de jaren ‘60. Ook nemen de taken toe die het Rode Kruis op zich neemt. Een kleine greep uit de enorme hoeveelheid: aangepaste vakanties, welfarewerk, telefooncirkels, assistentie bij bloedafname, opvang van asielzoekers en vluchtelingen. Het Rode Kruis neemt ook taken op die we later weer afbouwen. Of omdat nieuwe ontwikkelingen deze overbodig maken, zoals de hoornvliescentrale en de moedermelkcentrale. Of omdat anderen deze taken beter kunnen vervullen, zoals de Radiomedische Dienst en hulpverlening langs de snelwegen.

1940-1945

Tweede Wereldoorlog

Het Nederlandse Rode Kruis is goed voorbereid op de eerste oorlogsdagen in 1940. Minder goed zijn we voorbereid op het functioneren onder het regime van de bezetter. Het hoofdbestuur probeert zo goed mogelijk door te werken, maar stelt zich formalistisch op. Zo worden bijvoorbeeld op last van de bezetter joodse bloeddonoren uit de bloedtransfusiedienst geschrapt en worden joodse vrijwilligers ontslagen. Ook doet het Rode Kruis te weinig om voedselpakketten naar gevangenen in de kampen te sturen. In 2005 concludeert het Nederlandse Rode Kruis dat het optreden richting joodse landgenoten in en na de Tweede Wereldoorlog een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de vereniging is. Niettemin verlenen we in de laatste twee oorlogsjaren en in de periode vlak daarna heel veel hulp. Vooral de plaatselijke Rode Kruis afdelingen helpen de totaal berooide bevolking met bijvoorbeeld voedseldistributies.

1870-1940

Het Nederlandse Rode Kruis helpt wereldwijd

In de periode tot de Tweede Wereldoorlog is het Rode Kruis niet alleen in Nederland actief. In het buitenland helpen we bij de oorlog op Borneo, op Lombok en in Atjeh in Nederlands-Indië, maar ook bij de Boerenoorlogen in Zuid-Afrika, op de Balkan, in Ethiopië en in Finland.

1870

Frans-Duitse oorlog

Het Nederlandse Rode Kruis komt voor de eerste keer in actie in het buitenland bij de Frans-Duitse oorlog in 1870. Na oplopende spanningen tussen beide landen, verklaart Frankrijk op 19 juli 1870 de oorlog aan Pruisen. De Nederlandse regering is bang dat we veel gewonden in Nederland moeten opvangen en schakelt de hulp in van het Rode Kruis. Het Nederlandse Rode Kruis stuurt in totaal tien ambulances en verzorgt honderden gewonden tot de wapenstilstand op 28 januari 1871. Op de foto het personeel van een noodhospitaal van het Nederlandse Rode Kruis.

1867

Oprichting Nederlandse Rode Kruis

Koning Willem III tekent in 1867 een Koninklijk Besluit tot oprichting van ‘Eene Nederlandsche Vereeniging tot het verleenen van hulp aan zieke en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog’, oftewel: het Nederlandse Rode Kruis! Het doel van de Vereeniging is iedereen te helpen die in nood is. In binnen- en buitenland.

1864

Eerste Conventie van Genève

De internationale afspraken naar aanleiding van Henry Dunants ervaringen in Solferino worden in 1864 formeel vastgelegd in de Eerste Conventie van Genève. Dit legt de basis voor het Humanitair Oorlogsrecht: de internationale regels die gelden tijdens een gewapend conflict. Over de hele wereld worden landelijke Rode Kruis-verenigingen opgericht. Het Rode Kruis van België is in 1864 de eerste nationale vereniging.

Lees meer over de Verdragen van Genève
1863

Geboorte van een beweging

Johan Basting, een Nederlandse militair arts, is een van de eersten die zeer enthousiast is over de plannen van Henry Dunant. Basting is doorslaggevend bij het formuleren van de belangrijkste grondbeginselen van het Rode Kruis. Door zijn optreden scharen de belangrijkste Europese landen zich op 26 oktober 1863 achter het idee van een neutrale hulporganisatie. Zij spreken af een rood kruis op een wit vlak als embleem te gebruiken. Het Internationale Rode Kruis is geboren.

henry dunant
1859

Henry Dunant

In het Italiaanse plaatsje Solferino vindt een veldslag plaats tussen Oostenrijk en Frankrijk. Het wordt een gruwelijke slag met vele duizenden doden en nog meer gewonden. Op de avond van 24 juni 1859, arriveert Henry Dunant, een Zwitserse bankier, op zakenreis, in Solferino. Henry Dunant is getroffen door het leed dat hij op de velden ziet. Medische hulp is er nauwelijks.

Lees verder