Word vrijwilliger Doneer

Mensen helpen bij een veranderend klimaat

Een warmere wereld is een wereld met meer extreem weer. Orkanen worden heftiger, hittegolven komen vaker voor en in veel regio’s valt meer of juist minder regen. Niet pas in 2050 of 2100, maar nu al.

Het Rode Kruis komt wereldwijd in actie om slachtoffers van natuurrampen te helpen. Maar het liefst zorgen we natuurlijk dat er helemaal geen slachtoffers zijn. Door ons beter voor te bereiden op natuurgeweld en het veranderende klimaat, kunnen we we zorgen dat er minder slachtoffers vallen. Maar dan moeten we wel nú beginnen.

Dit vinden wij:

  1. We moeten ons richten op de meest kwetsbaren. Mensen uit lage- en middeninkomenslanden stoten de minste broeikasgassen uit, maar worden wel het hardste getroffen door klimaatverandering.
  2. We moeten zorgen dat mensen zich kunnen aanpassen aan het veranderende klimaat. Bijvoorbeeld door andere landbouwtechnieken te gaan gebruiken of water op een slimme manier op te vangen.
  3. We moeten mensen helpen om zich voor te bereiden op extreem weer. Als een betrouwbaar weerbericht bijvoorbeeld al aankondigt dat er een orkaan op komst is, dan kunnen mensen nog snel hun huis dichttimmeren of de oogst binnenhalen.
  4. Wereldwijde voornemens moeten vertaald worden naar lokale actie. Juist lokale organisaties kunnen het verschil maken, zoals lokale Rode Kruis-verenigingen. Het is belangrijk dat wereldleiders hen steunen bij het weerbaar maken van een gebied tegen klimaatverandering.
  5. We moeten onze leefomgeving beschermen. Mensen hebben recht op een leefbare omgeving, ook tijdens bijvoorbeeld een conflict.
Alles over rampenpreventie

1,7

miljard mensen zijn getroffen door weer- en klimaatgerelateerd natuurgeweld in de afgelopen 10 jaar

Orkaan-Irma-Rode-Kruis-noodhulp-voorbereiding-banner-1030x503-1

Wat is de invloed van klimaatverandering op natuurrampen?

Een warmere wereld betekent niet alleen meer warme dagen. Verschillende gebieden krijgen ook te maken met meer of juist minder neerslag, langere of juist kortere periodes van droogte en zwaardere stormen. Dit natuurgeweld sleept in haar kielzog weer allerlei rampen zoals overstromingen, aardverschuivingen en epidemieën mee. Al met al leidt klimaatverandering dus tot veranderende weerspatronen en extremer weer.

Dit kunnen we verwachten:

  • Zeewater wordt warmer en hierdoor worden orkanen heviger.
  • Bij hogere temperaturen horen meer en heviger natuurbranden.
  • Er komen meer en intensere periodes van droogte, gebieden worden hierdoor onbewoonbaar.
  • We kunnen meer periodes van extreme regen verwachten, en dus meer overstromingen.

83%

van alle natuurrampen wordt veroorzaakt door weer- en klimaatgerelateerd natuurgeweld

bosbrand in wyoming amerika

Slachtoffers van klimaatverandering

De last van klimaatverandering zal vooral terechtkomen op de schouders van mensen die al kwetsbaar zijn, blijkt uit het World Disasters Report 2020.  Op dit moment doet de wereldwijde gemeenschap niet genoeg om hen te beschermen tegen het natuurgeweld dat gaat komen. Sterker nog, in een slecht scenario kan het aantal mensen dat humanitaire hulp nodig heeft door weer- en klimaatgerelateerd natuurgeweld de komende dertig jaar bijna verdubbelen. Dat blijkt uit een andere Rode Kruis-analyse uit 2019.

In veel gebieden waarin de opwarming van de aarde voor meer of intensere natuurrampen gaat zorgen, worden mensen nu al geplaagd door bijvoorbeeld armoede, honger of conflicten. Hierdoor zijn mensen minder weerbaar. Een zware storm in Nederland zorgt voor minder slachtoffers dan een zware storm in Mozambique, simpelweg omdat Nederlanders over het algemeen welvarender zijn. Ze hebben meer middelen om zich voor te bereiden op al dat natuurgeweld.

Hetzelfde geldt voor veranderende weerspatronen. Een langere periode van te veel of juist te weinig neerslag leidt in landen als Somalië en Zuid-Soedan al snel tot afnemende landbouwopbrengsten, minder inkomen en voedselonzekerheid. Ondertussen zagen we in Nederland in de zomer van 2018 dat zelfs een lange periode van droogte niet hoeft te leiden tot honger, onder andere omdat er voor zulke situaties uitgebreide plannen en voldoende voedsel- en watervoorraden zijn.

Conflictgebieden extra kwetsbaar

Daarnaast hebben natuurrampen extra impact op mensen in conflictgebieden. Zo gingen mensen in Syrië in de afgelopen jaren niet alleen gebukt onder een conflict, maar ook onder zware regens (2019) en natuurbranden (2020).

410.000

mensen kwamen om door weer- en klimaatgerelateerd natuurgeweld in de afgelopen 10 jaar

bosbrand in wyoming amerika
  • Wat hebben klimaatverandering en conflicten met elkaar te maken?

    Over de exacte relatie tussen klimaat en conflict is nog veel discussie. Bijvoorbeeld over de vraag in hoeverre klimaatverandering conflicten veroorzaakt of verergert. Maar wat in elk geval vaststaat, is dat de combinatie van klimaatverandering en conflict een dubbele klap is voor de mensen die ermee te maken krijgen.

  • Wat gebeurt er als natuurrampen toeslaan in conflictgebieden?

    Inwoners van conflictgebieden zijn al kwetsbaar en daar komt klimaatverandering nog eens bovenop. Een oogst die mislukt door langdurige droogte is voor hen extra schadelijk, omdat ze vaak al weinig eten hebben, er weinig voedsel op de markt is en een bezoek aan de stad dodelijk kan zijn. Bovendien is het voor hulporganisaties lastiger om inwoners van conflictgebieden te helpen.

    Een voorbeeld: in april 2019 troffen ongewoon zware regens de Al Hassakeh-regio in Syrië. In dat gebied waren net veel vluchtelingen aangekomen die totaal geen middelen hadden om met deze extra ramp om te gaan. Ook de mensen die al in het gebied woonden, kregen het zwaar te verduren. In totaal werden zo’n 118.000 mensen getroffen. Hun huizen raakten beschadigd, hun vee verdronk en hun voedsel ging verloren.

     

  • Waarom zijn natuurrampen in conflictgebieden nu al een probleem?

    Landen kunnen zich voorbereiden op klimaatverandering en toekomstige natuurrampen. Daarmee kunnen we niet het natuurgeweld voorkomen, maar zorgen we wel dat het minder impact heeft.

    Conflicten beschadigen de structuren en systemen die nodig zijn om gebieden aan te passen aan klimaatverandering. De infrastructuur van landen raakt beschadigd en hun ontwikkeling vertraagt, waardoor de inwoners kwetsbaar blijven.

    Daar komt nog eens bij dat hulpverlening in conflictgebieden heel ingewikkeld is en veel meer geld kost dan in gebieden zonder conflictsituatie. Met dezelfde hoeveelheid geld kunnen dus minder mensen geholpen worden.

Wat doet het Rode Kruis rondom klimaatverandering?

Noodhulp zal altijd nodig blijven. Daarom helpen we natuurlijk als een natuurramp toeslaat. Maar met een groeiende wereldbevolking en meer extreem weer kunnen we niet alleen maar blijven afwachten tot de volgende ramp toeslaat. Nu al komt voor veel mensen hulp te laat, of zelfs helemaal niet. Dat kan en moet anders. Dit is wat we doen:

  • Hulp vlak voordat een ramp toeslaat. Met relatief eenvoudige maatregelen zoals evacuatieplannen en betere waarschuwingssystemen kunnen we talloze levens redden. Vaak is dit ook nog eens veel goedkoper dan noodhulp achteraf, waardoor met hetzelfde geld meer mensen geholpen kunnen worden. Ook helpen we soms met forecast-based-financing. Daarbij krijgen mensen, kort voor een ramp toeslaat, geld of spullen die ze nodig hebben om zich voor te bereiden. Bij een dreigende overstroming kan een familie bijvoorbeeld vervoer regelen om zichzelf en hun belangrijkste bezittingen in veiligheid te brengen.
  • Voorbereiding op de langere termijn. Een speciaal fonds binnen het Rode Kruis helpt gemeenschappen weerbaarder te maken tegen natuurgeweld. Bijvoorbeeld door te investeren in herbebossing, stevigere huizen en nieuwe bronnen van voedsel en inkomen. In het Haïtiaanse dorp Grand Fond kunnen ze daarover meepraten.
  • Hulp via data en digitale technologie. Het Rode Kruis zet moderne technieken steeds vaker in om rampen te voorkomen. Zo kunnen we met satellietbeelden en open data steeds beter inschatten welke gebieden het meest kwetsbaar zijn voor natuurgeweld. Lees alles over helpen met laptops, telefoons en satellieten.

Samen met zo’n 200 andere humanitaire organisaties hebben we het Climate and Environment Charter ondertekend. Daarmee zeggen we dat de klimaat- en milieucrises grote humanitaire gevolgen kunnen hebben en we ons zullen inzetten om mensen te helpen die door deze crises in nood (dreigen te) komen.

Speciale afdeling voor klimaatverandering

Klimaatverandering zal bepalend zijn voor noodhulp wereldwijd. Daarom hebben we zelfs een speciale wetenschappelijke afdeling die zich bezighoudt met klimaatverandering: het Rode Kruis Klimaatcentrum (Red Cross Red Crescent Climate Centre). Het klimaatcentrum maakt de beste wetenschap toegankelijk voor het Rode Kruis, en helpt ons om praktische maatregelen te nemen om met klimaatrisico’s om te gaan. Het centrum is gevestigd in Nederland, maar de teamleden werken over de hele wereld.

Meer over voorbereiding op rampen Doneer voor rampenpreventie

1,7

miljard mensen werden getroffen door weer- en klimaatgerelateerd natuurgeweld in de afgelopen 10 jaar

bosbrand in wyoming amerika

handmatig