Het Nederlandse Rode Kruis werkt veel samen met het Rode Kruis in Soedan. In april van dit jaar ontstond daar een situatie van geweld en conflict. Wat betekent dit voor onze hulpverlening ter plekke? Meindert Korevaar, coördinator Soedan, Oeganda en Zuid-Soedan van het Rode Kruis, vertelt over de situatie.
Dit artikel is ook te lezen in de Henry+, het online magazine van het Rode Kruis.
Wereldwijd is het Rode Kruis in 191 landen aanwezig. Dit noemen we onze zusterlanden. Ondanks de soms grote afstand tussen de landen zijn we dichtbij om hulp te bieden. Met twaalf zusterlanden heeft het Nederlandse Rode Kruis een langdurige samenwerking: een bilateraal partnerschap. Met Soedan hebben we de langste samenwerking, al ruim veertig jaar.
Meindert: “Ik ondersteun Soedan, Zuid-Soedan en Oeganda. Deze landen kennen allemaal een groot probleem op het gebied van vluchtelingen, maar hoe ze ermee omgaan is totaal anders. In september was ik in Oeganda, daar bezocht ik enkele vluchtelingenkampen. Het is net alsof je in dorpjes rondloopt. Mensen mogen daar van de overheid zelf een akkertje onderhouden en huizen bouwen. Heel zelfvoorzienend. In Soedan is dit heel anders. Daar komen vluchtelingen in kampen terecht waar niets is, zelfs geen boompje.”
Dit voorbeeld laat zien hoe troosteloos de situatie in Soedan is en waarom de jarenlange samenwerking met de Soedanese Rode Halve Maan-vereniging – zoals het Rode Kruis in Soedan heet – zo hard nodig is. “We ondersteunen mensen onder meer op het gebied van water en sanitaire voorzieningen, projecten gericht op klimaat en natuurlijk ook op noodhulp. Als we hulp bieden, zorgen we ervoor dat niemand wordt benadeeld. Daarom betrekken we naast vluchtelingen ook de lokale gemeenschappen. In het partnerschap kijken we hoe we de vereniging op lange termijn kunnen helpen, zodat zij sterker worden en hun werk nog beter kunnen doen”, aldus Meindert.
Chronische crises
“Op dit moment werken we aan een project in Darfur met de naam Chronic Crises”, vervolgt Meindert. “Het hoofddoel is zorgen voor water en sanitaire voorzieningen op plekken waar niets meer is. Het conflict dat sinds april oplaaide in Soedan bracht daar verandering in. Ik heb foto’s gezien van de afdeling waar we mee samenwerken, daar is nu niets meer van over. Hun kantoor is met de grond gelijk gemaakt en alles is in brand gestoken.
Het project Chronic Crises moesten we daarom stopzetten. In overleg met de Soedanese Rode Halve Maan hebben we dit kunnen voortzetten in een ander gebied waar de noden ook heel hoog zijn. Daar is het relatief rustig en nog werkbaar. Onze functie is om te praten met de gelddonor en toestemming te vragen of we het geld op een andere plek mogen gebruiken dan in eerste instantie gezegd is. In dit geval vroegen we toestemming aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Gelukkig kunnen we nu toch door met het Chronic Crises-project.”
Levensbedreigende momenten
Toen het conflict uitbrak, was het met name in West-Darfur en in de hoofdstad Khartoem niet meer veilig. “Op dat moment waren er namens het Nederlandse Rode Kruis vier collega’s en een aantal nationale medewerkers in het land aanwezig. De collega’s hebben levensbedreigende momenten meegemaakt. Uiteindelijk zijn ze gelukkig veilig geëvacueerd. Ik heb dagelijks contact met de collega’s die daar eerst zaten. Het is nog steeds heel zwaar voor hen, vooral het gevoel dat zij het land moesten verlaten en hun collega’s van de Rode Halve Maan daar achterlieten. Ze hebben hele heftige dingen gezien.”
Inmiddels is ook het hoofdkantoor van de Soedanese Rode Halve Maan ingenomen. De vereniging opereert nu vanuit Port Soedan. Onder lastige omstandigheden, maar ze gaan door.
Doorgaan ondanks barre omstandigheden
“Gelukkig zijn er ook pareltjes waardoor je hoop houdt. Vlak nadat het conflict begon, kregen we bericht dat een aantal activiteiten nog steeds doorgaan in vluchtelingenkampen. Op één van de locaties hadden lokale collega’s zonnepanelen geïnstalleerd op een waterput. Voorheen gebeurde dat met generatoren, maar sinds het conflict is diesel niet meer betaalbaar of beschikbaar. De zonnepanelen zorgen ervoor dat ruim vierduizend mensen schoon drinkwater krijgen. Ik was erg onder de indruk dat ze dit onder deze barre omstandigheden voor elkaar hebben kregen! Dit gaf ons ook nieuwe inzichten. We richten ons nu op de afdelingen die nog operationeel kunnen zijn tijdens het conflict. Zij hebben onze steun harder nodig dan ooit tevoren.”
“Toen ik in januari 2022 in Soedan was, waren er veel protesten tegen de huidige regering. Studenten gingen iedere week de straat op om te protesteren. Daar werden stenen gegooid en het ging er heftig aan toe. Vanuit mijn kamer keek ik naar buiten en zag ik de rookwolken van het traangas dat het leger naar de studenten gooide. Wat mij opviel, was dat in de straat van mijn hotel mensen gezellig bij elkaar zaten en thee dronken, terwijl drie blokken verderop het protest gaande was.
De Soedanezen zijn ontzettend aardig. Als je het verhaal over het conflict hoort, dan breekt je hart. Het is zo’n mooi land, met veel potentie, maar het conflict maakt het kapot. Dat doet mij echt heel veel.”
Toekomst
Voorlopig is de situatie nog altijd onveilig. Meindert licht toe: “De meeste partnerlanden van Soedan opereren nu vanuit Nairobi, Kenia. Zo zijn ze in de regio aanwezig en kunnen ze terugkeren wanneer het veilig is. Het conflict heeft een blijvende impact. Voorheen kon je er met je gezin wonen als je daar voor langere tijd werkte, dat kan nu niet meer. Het is triest dat het nodig is om dit land zo lang te ondersteunen. Als het conflict in Soedan er niet was geweest, hadden we ons gefocust op klimaatverandering. Daar gaan we later mee verder.”
Het Rode Kruis helpt
Miljoenen mensen zijn getroffen door het oplaaiende conflict in Soedan. Velen slaan op de vlucht of zitten vast in hun huis. Ziekenhuizen zijn beschadigd en hebben geen stroom. Het Rode Kruis helpt met voedsel, water en medische zorg. Help jij mee?
