Zwaardere orkanen, intensere bosbranden, meer extreme hitte. De afgelopen jaren zagen we de gevolgen van klimaatverandering al duidelijk in ons humanitaire werk. Dat beeld wordt nu bevestigd door het laatste rapport van VN-klimaatpanel IPCC. Klimaatverandering heeft verwoestende gevolgen voor mens en natuur. Niet over tien of honderd jaar, maar nu al.
De wereld warmt op en als expert in het helpen van mensen – zowel voor als na de ramp – kunnen we daar niet omheen. De afgelopen jaren hebben we extreem natuurgeweld gezien, van zeer zware tropische stormen tot grootschalige bosbranden in Australië en overstromingen in ons eigen land. De meest kwetsbare mensen worden het zwaarst getroffen door dit natuurgeweld. Dat zagen we al in de gebieden waar we werken, maar het is nu ook de conclusie van het meest recente IPCC-rapport.
Klimaatverandering draagt bij aan humanitaire crises
Het IPCC-rapport is één van de belangrijkste klimaatrapporten van de afgelopen jaren. Het bouwt voort op het rapport dat vorig jaar september uitkwam, en focust op de gevolgen van klimaatverandering voor mens en natuur. De conclusies liegen er niet om: klimaatverandering draagt nú al bij aan humanitaire crises en raakt daarbij in het bijzonder de armsten ter wereld. Bovendien zullen de risico’s toenemen naarmate de opwarming van de aarde vordert.
“Alle lichten springen op rood met dit rapport,” zegt Maarten van Aalst, directeur van het Rode Kruis Klimaatcentrum en één van de hoofdauteurs van het rapport. “Een warmere wereld is een wereld met meer en heftiger extreem weer. Het kost ons in Nederland al moeite om daar goed mee om te gaan, kijk maar naar de overstromingen in Limburg van afgelopen zomer. Maar voor de armsten wereldwijd zijn de risico’s nog veel groter. En dit rapport laat zien dat die risico’s sneller op ons afkomen dan we eerder dachten.”
Wat nu?
Het is nog niet te laat om in actie te komen. Natuurlijk moet de uitstoot van broeikasgassen omlaag om het ergste te voorkomen. Maar we moeten ook leren omgaan met de risico’s die er sowieso gaan komen. Dat betekent vooral: niet alleen reageren nádat een ramp is gebeurd, maar in actie komen vóórdat het zover is.
Met betere waarschuwingssystemen en sociale vangnetten kunnen we de meest verwoestende gevolgen vermijden. En ook maatregelen zoals herbebossing en andere landbouwtechnieken kunnen een grote rol spelen. Daarbij is het belangrijk om de prioriteit te leggen bij de meest kwetsbare mensen.
Dit is dan ook de oproep van het internationale Rode Kruis. Overheden en maatschappelijke organisaties moeten investeren in lokale hulp voor de meest kwetsbaren. Dat moet lukken, zegt Jagan Chapagain, hoofd van het internationale Rode Kruis: “De wereldwijde reactie op COVID-19 bewijst dat regeringen doortastend en drastisch kunnen optreden bij grote dreigingen. We hebben dezelfde energie en daadkracht nodig om klimaatverandering nu te bestrijden.”
