We hebben het over hitte. Deze ‘stille killer’ eist wereldwijd steeds meer levens, maar krijgt opvallend weinig aandacht. Daarom is het op 2 juni Heat Action Day: een wereldwijde actiedag om stil te staan bij het gevaar van extreme hitte, én wat we ertegen kunnen doen.
Hittegolven komen vaker voor, duren langer en worden steeds gevaarlijker. Een nieuw rapport van het Rode Kruis Klimaatcentrum in samenwerking met andere wetenschappers laat zien hoe klimaatverandering de wereld in hoog tempo heter maakt. Tussen mei 2024 en mei 2025 werden wereldwijd 4 miljard mensen – bijna de helft van de wereldbevolking – blootgesteld aan minstens 30 extra dagen van extreme hitte, vergeleken met een wereld zonder klimaatverandering.
Steeds meer hitte, vooral in steden
Ook Nederland telt gemiddeld steeds meer warme dagen. In de zomer van 2019 kwam de temperatuur in Nederland voor het eerst boven de 40°C. In steden hebben we hier vooral last van: asfalt, beton en steen houden warmte langer vast dan natuur. Daardoor warmen steden sneller op en koelen ze ’s nachts minder goed af. Dit wordt ook wel het stedelijk hitte-eilandeffect genoemd.
Gevaar van extreme hitte
Hitte kan levensgevaarlijk zijn. In Europa overlijden elk jaar 175.000 mensen aan de gevolgen van hitte. Dat aantal is in twintig jaar met 30% gestegen. Kinderen, ouderen, zwangere vrouwen en mensen met een chronische aandoening zijn extra kwetsbaar. Maar ook dak- en thuislozen of mensen die buiten werken, zoals arbeidsmigranten, lopen veel risico.
Veel mensen overlijden door verergering van bestaande aandoeningen, zoals hart- of longaandoeningen. Anderen krijgen te maken met een hitteberoerte: een ernstige en levensbedreigende vorm van oververhitting. Een hitteberoerte herken je aan verwardheid, sufheid, desoriëntatie en een hete, droge huid. Zweten stopt vaak. Soms raakt iemand bewusteloos of krijgt een toeval.
Wat moet je doen bij een hitteberoerte?
Een hitteberoerte is een medisch noodgeval. Handel daarom snel:
- Bel direct 112
- Laat het slachtoffer liggen.
- Zorg voor een koele omgeving, laat het slachtoffer overtollige kleding uittrekken.
- Koel actief af – met natte doeken of ice packs (bijvoorbeeld in de nek of onder de oksels)
- Blijf bij de persoon tot de hulpdiensten er zijn
Bescherm jezelf en anderen
Je kunt veel doen om oververhitting te voorkomen: drink voldoende water, zoek de schaduw op en smeer jezelf goed in. Let op warme dagen extra op mensen in je omgeving die hulp nodig hebben, zoals ouderen, zieken of mensen zonder sociaal netwerk. Ga langs, help met boodschappen of controleer of ze genoeg drinken. In warme periodes kunnen dit soort simpele gebaren levensreddend zijn.
Wat doet het Rode Kruis bij extreme hitte?
Het Rode Kruis helpt wereldwijd mensen zich aan te passen aan extremer weer, zoals hitte. Zo verspreiden onze vrijwilligers waarschuwingsberichten als extreme hitte nadert en richten we koelplekken in waar mensen kunnen samenkomen om af te koelen. In Nederland ondersteunt het Rode Kruis gemeenten met lokale hitteplannen, geeft voorlichting en deelt hulpmiddelen uit, zoals een draaischijf om bij te houden hoeveel je drinkt. Ook werkt het Rode Kruis aan projecten die de impact van klimaatverandering beperken.
Heat Action Day
Op 2 juni is het Heat Action Day. Op deze dag wordt wereldwijd aandacht gevraagd voor het gevaar van extreme hitte. Hittegolven duren langer en worden gevaarlijker. Toch zijn er simpele acties die we kunnen nemen om onszelf, onze familie en onze omgeving te beschermen. Sluit je aan bij Heat Action Day op 2 juni en help mee om de impact van hitte te verminderen.
