Elke drie seconden ontvlucht iemand zijn thuis. Vaak zonder te weten of terugkeer ooit mogelijk is. Dat berekende het Rode Kruis op basis van de zes grootste rampen en conflicten sinds vorig jaar mei.
In een jaar tijd zag het Rode Kruis mensen 10 miljoen keer gedwongen hun spullen pakken in Soedan en Gaza, Myanmar, Congo, Vietnam en Libanon. Waarschijnlijk is dit maar het topje van de ijsberg.
Deze situatie noemen we ontheemding. Met name in landen die kwetsbaar zijn voor klimaatverandering, economische instabiliteit en conflict, ligt een ramp snel op de loer. Dan raken mensen eerder ontheemd als het misgaat.
Denk aan mensen die moeten vluchten voor natuurrampen, zoals de overstromingen in Myanmar. Of gewapende conflicten, bijvoorbeeld in Congo, Soedan of Syrië. Of andere vormen van geweld en vervolging. Soms krijgen mensen slechts een paar seconden de tijd om te beslissen wat ze meenemen. Of niet eens.
Verder als vluchteling
Een groot deel van deze mensen blijft binnen de grenzen van hun eigen land en wordt daarom aangeduid als ’binnenlandse ontheemden’. Juist deze groep is extra kwetsbaar: door wat er in hun land gebeurt, is een overheid niet altijd in staat om voldoende hulp te bieden. Bovendien valt deze groep niet onder het internationaal vluchtelingenrecht, waardoor internationale hulpverlening hen vaak moeilijker bereikt.
Andere ontheemden zoeken veiligheid in andere landen en worden dan aangeduid als vluchtelingen. Velen van hen belanden in vluchtelingenkampen, waar de omstandigheden in veel gevallen schrijnend zijn: een tekort aan voedsel en schoon water, gebrek aan medische zorg, slechte sanitaire voorzieningen, het risico op ziekte-uitbraken én geweld binnen de kampen maken het leven bijzonder zwaar.
Tekst gaat hieronder verder.
Altijd in onzekerheid
Ook de reis naar een kamp is vrijwel altijd levensgevaarlijk. Mensen steken bergen, woestijnen of zeeën over, soms met hun kinderen op de arm, in een wanhopige poging veiligheid te vinden.
Of ontheemden ooit kunnen terugkeren naar huis, hangt sterk af van de situatie. Veel ontheemden in Libanon keerden afgelopen tijd terug. Maar voor slachtoffers van natuurrampen staat er bij terugkomst vaak geen huis meer overeind – áls ze al terug durven. In conflictgebieden zijn huizen regelmatig bezet door gewapende groepen of compleet verwoest. In dat geval is verblijf in een vluchtelingenkamp de enige optie, wachtend op veiligheid.
Help jij mee?
Het Rode Kruis is wereldwijd actief om ontheemden bij te staan – met noodhulp, medische zorg, of simpelweg een luisterend oor. Maar de nood is altijd groter dan de middelen. Jouw hulp maakt het verschil. Niemand kiest ervoor om ontheemd te raken. Maar iedereen verdient veiligheid, waardigheid en hoop.
