De Volkskrant heeft op 12 september 2020 een artikel gepubliceerd over de coronateststraat op Schiphol. Daarin beschrijft een journalist dat hij een aantal dagen heeft meegelopen bij deze teststraat via Ready2Help, het burgerhulpnetwerk van het Rode Kruis. Daarbij kreeg hij toegang tot privacygevoelige informatie van burgers, terwijl dit niet had gemogen. In dit artikel leggen we uit hoe dit heeft kunnen gebeuren en wat we doen om dit in de toekomst te voorkomen.
Wat is er gebeurd?
GGD Kennemerland runt de coronateststraat op Schiphol. Reizigers die op de luchthaven arriveren vanuit een risicobestemming, kunnen zich hier direct gratis laten testen op het coronavirus. Het Rode Kruis en Defensie helpen de GGD in de teststraat door ondersteunende taken uit te voeren.
Ready2Help is een netwerk van burgers die paraat staan om in actie te komen als ergens extra hulp nodig is. Deze burgers zijn geen vaste vrijwilligers van het Rode Kruis.
Uit het artikel in de Volkskrant blijkt dat de journalist lid is geworden van Ready2Help en daarbij is opgeroepen om te helpen bij de teststraat op Schiphol. Aanvankelijk werd hij daarbij ingezet voor ondersteunende taken, zoals het begeleiden van reizigers naar de teststraat. Uiteindelijk is hij echter ook gevraagd om de gegevens van reizigers te registreren. Hierbij kreeg hij toegang tot privacygevoelige informatie. Dit had niet mogen gebeuren.
Hoe heeft dit kunnen gebeuren?
Het Rode Kruis ondersteunt de GGD bij teststraten met zowel burgerhulpverleners als vrijwilligers. Onze vrijwilligers volgen trainingen, leggen een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) voor en ondertekenen een geheimhoudingsverklaring. Burgerhulpverleners uit het Ready2Help-netwerk doorlopen deze stappen over het algemeen niet, omdat ze slechts af en toe worden opgeroepen voor ondersteunende taken.
Het Rode Kruis vindt het van groot belang dat er zorgvuldig wordt omgegaan met persoonsgegevens. Daarom mogen alleen vaste vrijwilligers privacygevoelige gegevens verwerken. Het is de bedoeling dat burgerhulpverleners uit het Ready2Help-netwerk alleen taken uitvoeren waarvoor geen vooropleiding, VOG of geheimhoudingsverklaring nodig is.
In de briefing voor burgerhulpverleners van het Ready2Help-netwerk staat voor welke activiteiten ze worden ingezet. Tijdens de hulpinzet gebeurt het weleens dat ter plekke aan burgerhulpverleners wordt gevraagd om andere werkzaamheden te doen. Op Schiphol is blijkbaar aan een burgerhulpverlener gevraagd werkzaamheden uit te voeren die eigenlijk alleen door onze vaste vrijwilligers gedaan mogen worden. Dit is niet goed gegaan.
Hoe gaan we dit in de toekomst voorkomen?
Wij vinden dat dit niet meer mag gebeuren. Nadat deze situatie bij ons bekend werd, hebben we daarom direct actie ondernomen. We hebben direct onze briefings aan vrijwilligers en Ready2Helpers aangescherpt. Ook hebben we een extra controle uitgevoerd bij andere activiteiten waarbij we met persoonsgegevens omgaan. We blijven alert op dit onderwerp, zodat we vergelijkbare situaties voorkomen.
