Wanneer je aan oorlog denkt, zie je waarschijnlijk tanks en raketten voor je. Maar tegenwoordig speelt oorlog zich ook online af, waar hackers, trollen en gevaarlijke software worden ingezet als wapens. Hoe werkt zo’n cyberoorlog? En welke regels gelden er?
Wat is cyberoorlog?
Cyberoorlogvoering maakt gebruik van digitale middelen, zoals computers, netwerken en informatiesystemen, als onderdeel van een gewapend conflict. Het doel is om de tegenstander te verzwakken door hun digitale infrastructuur aan te vallen. Een bekend voorbeeld van een cyberaanval gebeurde in Oekraïne in 2015. Hackers legden toen een deel van het elektriciteitsnetwerk plat, waardoor honderden Oekraïners uren zonder stroom zaten.
De meeste oorlogen van nu zijn hybride. Dit betekent dat er naast traditionele militaire acties – zoals het inzetten van wapens en troepen – ook digitale aanvallen plaatsvinden. Aanvallers kunnen nationale overheden, inlichtingendiensten of individuele hackers zijn. Ondertussen proberen de verdedigende partijen hun systemen te beschermen tegen deze aanvallen.
Soorten cyberaanvallen
Cyberaanvallen kunnen op verschillende manieren plaatsvinden. Denk aan het platleggen van websites, het hacken van computers of het verspreiden van kwaadaardige software. Sommige aanvallen zijn gericht op het stelen van geld, of het verkrijgen van gevoelige informatie, terwijl andere zijn bedoeld om sociale onrust te creëren. Een voorbeeld hiervan is de inzet van een trollenleger tijdens de Amerikaanse verkiezingen in 2016, met als doel om de publieke opinie en stemkeuze te beïnvloeden met valse informatie.
De gevaren van cyberoorlog
Hoewel cyberoorlog vaak onzichtbaar is, kunnen de gevolgen enorm zijn. Bij een aanval kan vitale infrastructuur worden geraakt, zoals financiële systeem, transportnetwerken en watervoorzieningen. Onze wereld wordt steeds digitaler, en veel basisvoorzieningen zijn aan deze digitale netwerken gekoppeld.
Cyberaanvallen kunnen daarom gigantische schade aanrichten en zelfs leiden tot gewonden en doden. Basisbehoeften zoals drinkwater, medische zorg en elektriciteit komen in gevaar.
Regels in cyberspace
Net als bij traditionele oorlogen zijn er regels voor cyberoorlogsvoering: het humanitair oorlogsrecht. Er is echter veel discussie over hoe deze regels precies moeten worden toegepast in cyberspace. Het is belangrijk om duidelijke afspraken te maken. Het Rode Kruis mengt zich in deze discussies om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk leed wordt voorkomen en dat mensen, hulpverleners en ziekenhuizen veilig blijven tijdens conflicten.
Ook het Internationale Rode Kruis innoveert mee: zij hebben een nieuw digitaal embleem ontwikkeld. Dit symbool is vergelijkbaar met het bekende Rode Kruis-embleem en staat voor bescherming en neutraliteit, maar dan online. Het helpt digitale hulpverleners te identificeren en te beschermen tegen aanvallen, zodat zij veilig hun werk kunnen blijven doen.
Het Rode Kruis en het humanitair oorlogsrecht
Zelfs tijdens oorlog gelden er regels. Deze zijn vastgelegd in het humanitair oorlogsrecht en beschermen mensen die niet (langer) deelnemen aan het gevecht. Ook zorgen ze dat zoveel mogelijk onnodig leed wordt voorkomen. Daarom zet het Rode Kruis zich wereldwijd in om te zorgen dat mensen de regels kennen. En dat strijdende partijen zich eraan houden.
