We kennen het allemaal wel: een to-do-lijst die nauwelijks op een wc-rol past en enthousiaste collega’s, managers of studiegenoten die daar graag nog een item aan toevoegen. Ondertussen werk jij elke avond over, ben je te moe om daarnaast iets leuks te ondernemen en staat je stressniveau op standje-overkoken. Wat doe je eraan? Rode Kruis-psycholoog Esmée Pluijmers tipt: zo zeg je ‘nee’ tegen werk.
1. Neem bedenktijd bij verzoekjes
Wanneer iemand je vraagt om te helpen, ben je vaak geneigd om direct antwoord te geven. Als je het lastig vindt om ‘nee’ te zeggen, is het echter verstandig om je antwoord nog even uit te stellen. Esmée: “Je kunt bijvoorbeeld zeggen dat je even de planning erbij gaat pakken en dat je er later op terugkomt. Of dat je het nog even gaat overleggen. Op die manier geef je jezelf wat extra ruimte om te bekijken of je hier eigenlijk wel tijd voor hebt. Als je besluit om het niet te doen, kun je op deze manier ook rustig bedenken hoe je ‘nee’ gaat zeggen.”
2. Zet de feiten onder elkaar
Maak van je bedenktijd gebruik om uit te rekenen waar je tijd voor hebt. Esmée: “Schrijf eens op hoeveel uren je al aan je werk hebt besteed. Probeer daarna in te schatten hoeveel tijd je nog nodig hebt voor het andere werk dat al op de planning staat. Heb je daarna geen uren over in je werkweek? Dan is het waarschijnlijk een goed idee om ‘nee’ te zeggen tegen extra taken.”
3. Voel je niet schuldig om voor jezelf te kiezen
“Het zit in ons als mens om anderen te willen helpen. We worden er ongelukkig van als anderen zich slecht voelen. Daarom vinden we het heel lastig om ‘nee’ te zeggen”, vertelt Esmée.
Toch is er eigenlijk geen reden om ons schuldig te voelen als we grenzen stellen. Het is namelijk ook in het belang van je werkgever dat je in balans blijft. “Als je ‘nee’ zegt tegen studie of werk, zeg je ‘ja’ tegen jezelf”, legt Esmée uit. “Voldoende rust nemen, ontspannen en leuke dingen doen is goed voor je mentale gezondheid. Met een betere mentale gezondheid word je ook productiever. Hierdoor is het ook voor je werkgever uiteindelijk beter als jij je grenzen bewaakt.”
4. Geef het op tijd aan als het te veel dreigt te worden
Tegenover onze werkgever doen we allemaal het liefst alsof we de ultra relaxte én productieve combinatie zijn van Wonderwoman, Harvey Specter en een yogagoeroe, maar in praktijk zijn we vooral gewoon mens. We hebben allemaal een grens en je werkgever is er niet bij gebaat als je daar overheen gaat. Daarom is het belangrijk om op tijd te waarschuwen als je veel stress ervaart.
Esmée: “Besef dat je werkgever er niets aan heeft als jij een burn-out krijgt. Geef het dus op tijd aan wanneer het te veel dreigt te worden of je het gevoel hebt dat je in de avonden of weekenden niet goed meer kunt ontspannen. Je kunt dan samen met je manager op zoek gaan naar oplossingen. Je kunt bijvoorbeeld afspreken dat je op bepaalde werkdagen je werktelefoon uit mag zetten zodat je aan je eigen taken kunt werken. Of wellicht besluiten jullie dat je bepaalde taken kunt overdragen aan collega’s.”
5. Bereid het gesprek voor
Dat je weet dat ‘nee’ goed voor jou en je werkgever kan zijn, maakt het natuurlijk niet automatisch makkelijk om te zeggen. Esmée: “Het is helemaal niet erg als je dat spannend vindt, je grenzen aangeven is ook gewoon eng. Het kan helpen als je voor jezelf een afweging maakt: ‘Wat is uiteindelijk vervelender; als ik me kwetsbaar opstel, of als ik straks een burn-out heb?’”
Als het niet gaat om een enkele taak, maar je het eigenlijk structureel te druk hebt, kun je een gesprek inplannen met je leidinggevende. Eventueel kun je bij de uitnodiging alvast aangeven waar het over gaat. Bijvoorbeeld: “Ik merk dat ik tegen mijn grenzen aanloop. Ik zou graag met je overleggen hoe we dit kunnen oplossen.” Je hebt dan alvast aangegeven dat het even wat minder gaat én dat je gemotiveerd bent om dit op te lossen.
Bereid het gesprek daarna voor met deze drie stappen:
- Bedenk wat je wil zeggen. Wat is de boodschap die je wil overbrengen?
- Breng de boodschap vanuit het ik-perspectief. Bijvoorbeeld: ‘Ik merk dat ik het de laatste tijd erg druk heb.’ Of: ‘Door de vele taken merk ik dat ik me moeilijk kan concentreren.’ Of: ‘Ik wil me zo graag inzetten voor de organisatie, maar ik merk dat het allemaal iets te veel is op het moment door de vele uren die ik werk.’
- Bedenk alvast wat oplossingen. Hoe zou de werkdruk verminderd kunnen worden? Of wat kan jouw leidinggevende hierin betekenen? Je kunt bijvoorbeeld samen jouw taken ordenen op prioriteit: wat moet écht gebeuren, en wat kan blijven liggen of naar iemand anders worden doorgeschoven? Als je veel wordt afgeleid door je telefoon of e-mail, kun je afspreken dat je op bepaalde tijden niet bereikbaar bent. Verder kun je opnieuw afstemmen hoeveel uur je maximaal in de week aan je werk besteedt.
Esmée: “Hou altijd in je achterhoofd dat jouw leidinggevende ook maar een mens is, die ook stress kan voelen. En weet dat de manager erbij gebaat is dat jij eerlijk bent. Aan een zieke werkgever heeft niemand iets.”
Meer tips
Hoe kom je tot rust als je thuis werkt? Welke oefeningen kun je doen voor meer balans? En hoe ga je een gesprek aan over gevoel? Lees alle tips van onze psychologen op onze website en volg ons op Instagram!
