Duizend dagen geleden begon het conflict in Oekraïne, en het leven van miljoenen mensen veranderde voorgoed. Hier in Nederland volgde Alex het nieuws op de voet. Hij belde dagelijks met vrienden in Kiev. Kort daarna besloot hij om het roer compleet om te gooien, zegde zijn baan op en ging aan de slag in de opvang van het Rode Kruis om vluchtelingen uit Oekraïne te helpen. “Iedereen verklaarde me voor gek, maar de drang om te helpen was te groot.”
Voor Alex voelt het als de dag van gisteren dat het conflict in Oekraïne begon. “Ik belde mijn goede vriend die al ken sinds ik zes ben”, vertelt Alex. “Hij woonde op dat moment in Kiev, maar ook hij wist niet wat er aan de hand was.” Die eerste weken beschrijft Alex als een roes. “Er werden WhatsApp-groepen aangemaakt en projecten gestart om mensen te helpen. Toen ik een vacature als locatiemanager bij de noodopvang in Amsterdam-Noord van het Rode Kruis zag, heb ik meteen gesolliciteerd. Het voelde goed en binnen no-time kon ik beginnen.”
Aan de slag in de opvang
Alex kwam zelf 33 jaar geleden als vluchteling uit Oekraïne naar Nederland en verbleef destijds drie maanden in een opvang. “Dankzij deze ervaring en mijn kennis van de Oekraïense en Russische taal voelde ik me enorm nuttig”, vertelt hij. “De eerste dagen dat ik werkzaam was in de opvang waren chaotisch, maar tegelijkertijd ook enorm productief. De mensen die binnenkwamen waren vooral blij dat ik dingen voor hen kon regelen. Het voelde alsof ik hen een kleine last van hun schouders kon nemen. Ik zag mensen tot rust komen.” Inmiddels werkt Alex ook bij de opvang in Uithoorn, waar dertig bewoners verblijven die uit verschillende landen zijn gevlucht. “Sinds ik bij het Rode Kruis werk wil ik alle mensen in nood helpen, ongeacht hun afkomst.”
Duizend dagen later
De noodopvang in Amsterdam was bedoeld voor drie maanden, maar bestaat duizend dagen later nog steeds omdat het conflict in Oekraïne voortduurt. “We hebben op dit moment honderd Oekraïense mensen op onze locatie. Ongeveer de helft van de bewoners blijf hier langdurig. De andere helft stroomt telkens door naar andere locaties.”
Over de sfeer in de opvang zegt Alex: “Bewoners zijn enorm betrokken bij het conflict. Aan het begin was er veel strijdkracht en hoop, maar dat ligt na duizend dagen een beetje anders. Mensen zijn onzeker over de toekomst. Tijdens gesprekken met bewoners merk ik dat ze het dag voor dag nemen. Ze zijn tevreden en het merendeel werkt. Ze voelen zich veilig hier.”
Mooier van binnen en buiten
Alex vertelt over een bijzonder moment in de opvang: “Ik zag vandaag drie vrouwen naast elkaar zitten die ik hier allemaal apart heb zien binnenkomen. Alle drie kwamen ze lijkbleek aan, hadden ze familieleden verloren en waren ze compleet uitgeput en verward. Als ik nu naar ze kijk, lijken ze wel tien jaar jonger. Ze zijn in de tijd dat ze hier zijn van binnen en buiten mooier geworden, net als ik trouwens.”
Het zijn mensen, geen cijfers
Alex volgt het nieuws en de discussie rondom vluchtelingen en migratie nauwlettend. “Het is te makkelijk om vanaf de zijlijn een mening te vormen”, vindt hij. “Als je in de opvang werkt, zie je geen cijfers of generaliserende termen. Je ziet mensen. Er zijn hier mensen binnengekomen voor wie ik een uitvaart moest regelen. Ik heb kinderen zien opgroeien, en pasgeboren baby’s in mijn armen mogen houden.
Ik zou iedereen willen meegeven om niet te denken in stigma’s of vooroordelen. Wees niet jaloers of bang voor mensen die hier in de opvang wonen en gevlucht zijn voor conflict, want niemand zit hier vrijwillig. Het zijn mensen in nood, mensen met een verhaal, mensen die hulp nodig hebben.”
Blik op de toekomst
Er is veel onzekerheid over de komende tijd, en Alex kan moeilijk woorden vinden om de toekomst te omschrijven. “Ik hoop natuurlijk op vrede en perspectief voor de Oekraïners, maar ik probeer ook realistisch te blijven. Ik had nooit gedacht dat het conflict duizend dagen later nog steeds voortduurt. Maar het kan niet altijd blijven regenen: alles heeft een einde. Ook dit.”
Het Rode Kruis in Oekraïne
Hulpverleners van het Oekraïense Rode Kruis wagen hun leven om mensen in nood te blijven helpen. Ze bieden eerste hulp en psychologische ondersteuning aan slachtoffers van bombardementen in onder andere Kiev, Kharkiv, Odesa en Zaporizhzhia. In de regio Zhytomyr hielpen ze met het opbouwen van 56 tijdelijke huizen voor gezinnen die moesten vluchten. Daarnaast ondersteunt het Rode Kruis ziekenhuizen, door bijvoorbeeld medisch apparatuur te leveren en hen voor te bereiden op noodsituaties. Ook helpen hulpverleners met het repareren van watersystemen en het herstellen van beschadigde huizen.
