In het geheim, achter gesloten deuren met gijzelnemers praten om te zorgen dat ze gijzelaars vrijlaten: het klinkt als een scène uit een spannende film, maar voor het Internationale Rode Kruis is dit (soms) de werkelijkheid. Achter de schermen probeert het Internationale Rode Kruis namelijk contact te leggen met de gijzelnemers en ondersteunen ze bij de vrijlating. In dit artikel leggen we uit hoe dat gaat.
Laten we bij het begin beginnen: wat is een gijzelaar precies? Een gijzelaar, ook wel gegijzelde of gijzeling, is een persoon die gevangen is genomen en het risico loopt niet vrijgelaten te worden, of iets aangedaan te worden als specifieke eisen niet worden ingewilligd. Een gijzelnemer is degene die iemand gevangen heeft genomen en de persoon mogelijk iets aandoet als er niet wordt ingegaan op de gestelde eisen.
Het gijzelen van mensen in een gewapend conflict is strikt verboden volgens het humanitair oorlogsrecht: de regels waar alle strijdende partijen zich aan moeten houden tijdens een conflict. In deze regels staat bijvoorbeeld dat je niet mag dreigen met schade aan gijzelaars of mag dreigen met het niet vrijlaten van de gijzelaars.
Zo helpen we gegijzelden in 4 stappen
Stap 1: Allereerst moeten we ervoor zorgen dat zoveel mogelijk mensen weten wat wel en niet mag tijdens een oorlog, zoals dat het verboden is om gijzelaars te nemen. Daarom geven collega’s van het Internationale Rode Kruis trainingen over het humanitair oorlogsrecht. Naast dat we dit onder andere verzorgen op scholen in Nederland, trainen we ook wereldwijd gewapende groeperingen over de regels van oorlog. We leggen uit wat de regels zijn en hoe ze daar mee om moeten gaan, maar zullen nooit iemand terechtwijzen. Dit doen we omdat we een neutrale organisatie zijn. Of de partijen zich aan het oorlogsrecht houden is niet aan ons om te beoordelen. We onderhouden de banden met alle betrokken partijen, niet alleen tijdens oorlog, maar ook in (relatieve) vredestijd.
Stap 2: Deze neutraliteit en onpartijdigheid is in tijden van oorlog erg belangrijk. Doordat we al een vertrouwensband met de betrokken partijen hebben opgebouwd, kunnen we achter de schermen druk leggen op de vrijlating van gegijzelden.
Stap 3: Ook is het heel belangrijk dat onze hulpverleners toegang hebben tot de gegijzelden, om te checken hoe het met hen gaat en om informatie over hun toestand over te brengen aan hun familie. Onze onpartijdigheid en neutraliteit spelen hierbij een cruciale rol.
Stap 4: Wanneer de gijzelnemers besluiten om (een deel van) de gijzelaars vrij te laten, dan faciliteren wij de vrijlating. We maken afspraken met de gijzelende partij en bieden ondersteuning bij de overdracht van de gegijzelden. Vervolgens brengen we de vrijgelaten gijzelaars veilig van de ene locatie naar de andere.
Vrijlating gegijzelden in het verleden
Je kunt je voorstellen dat dit een hele gevoelige en moeilijke taak is. Het klinkt soms zelfs bijna onmogelijk. Want hoe kun je met alleen praten ervoor zorgen dat gijzelaars vrij worden gelaten? Toch wijzen vrijlatingen in het verleden erop dat deze aanpak effect heeft.
In 1979 werden werknemers van de Amerikaanse ambassade in Teheran, de hoofdstad van Iran, bijna veertien maanden gegijzeld. Hulpverleners van het Internationale Rode Kruis bezochten de gijzelaars die werden vastgehouden. Dit bezoek maakte het mogelijk om de identiteit van alle gegijzelden vast te stellen (een vraag die tot dan toe vaag was gebleven) en om de omstandigheden waarin de gegijzelden werden vastgehouden te verifiëren. Ook bood dit de gegijzelden morele steun en konden hun families ingelicht worden over de situatie van hun geliefde.
Maar ook recent spelen we een rol bij de vrijlating van gegijzelden. Zo brachten we meerdere gegijzelden van Gaza terug naar Israël.
Het Rode Kruis in conflictgebieden
Wil je meer over dit onderwerp weten, zoals hoe we toegang krijgen tot de gevaarlijkste gebieden ter wereld? Bekijk dan onderstaande video.
