Sportorganisatie Le Champion gaat op zondag 22 september voor het eerst koelbaden inzetten als behandelmethode tijdens de Dam tot Damloop. Dit jaarlijkse evenement is met 45.000 deelnemers het grootste hardloopevenement van Nederland. Het Rode Kruis verzorgt de eerste hulp en is onderdeel van het medische team. We spreken Rick Hollander, Projectleider Dam tot Dam hulpverlening bij het Rode Kruis, over deze nieuwe vorm van hulpverlening.
Waarom koelbaden?
“Een koelbad is de meest efficiënte manier om zo snel mogelijk de lichaamstemperatuur omlaag te krijgen bij iemand die is getroffen door een hitteberoerte. Aan het eind van de route komt oververhitting het meest voor. Daarom zijn rondom de finish twee hulpposten ingericht met in totaal vier koelbaden. Ook staan er negen ambulances van de hulpdiensten specifiek voor dit evenement klaar om de mensen zo snel mogelijk te kunnen vervoeren naar het ziekenhuis.” De bevindingen van deze pilot zal ook worden meegenomen in de expertgroep.
Waarom worden niet op alle evenementen koelbaden ingezet?
“Sinds twee jaar is er een landelijke expertgroep actief om de aanpak van oververhitting bij hardlopers tijdens hardloopevenementen te verbeteren. Het Rode Kruis maakt deel uit van deze expertgroep. De expertgroep heeft een protocol geschreven voor het gebruik van koelbaden. Voordat de koelbaden regulier ingezet kunnen worden bij (hardloop)evenementen, zal het protocol nog goedgekeurd moeten worden door een landelijke beroepsvereniging van spoedeisende hulp artsen. Als dit protocol is goedgekeurd is het mogelijk dat de medische dienst van het Rode Kruis ook zelf kiest voor de inzet van koelbaden waar nodig. Dit kan altijd alleen onder begeleiding van een arts.”
Wie bepaalt nu of er een koelbad op een evenement komt?
“De vergunningverstrekker kan de beslissing nemen om een koelbad te verplichten. De organisator van het evenement kan ook zelf besluiten dat de inzet van koelbaden gewenst is. Het Rode Kruis kan niet zelfstandig beslissen dat er koelbaden moeten komen, maar kan de organisatoren van evenementen en vergunningsverstrekkers hierin wel adviseren. Le Champion is in dit geval zelf proactief aan de slag gegaan om koelbaden tijdens hun evenement in te gaan zetten. Het is mooi dat wij nu bij deze proef kunnen assisteren en hiermee ook weer nieuwe ervaringen op kunnen doen.”
Wat is de rol van het Rode Kruis bij de koelbaden?
“Het Rode Kruis assisteert het Mobiel Medisch team en de spoedeisendehulpartsen van het Zaans Medisch Centrum die bij deze posten verantwoordelijk zijn voor de inzet van de koelbaden. Het Rode Kruis staat de artsen bij met 8 verpleegkundigen en 8 EHBO’ers. De verpleegkundigen plaatsen infusen, leggen het slachtoffer aan de monitor en kunnen een rectale temperatuurmeting doen. De EHBO’ers helpen de verpleegkundigen met hand-en-spandiensten. Ze zorgen bijvoorbeeld dat het koelbad voldoende ijs heeft en helpen de slachtoffers in en uit het bad.”
Kunnen Rode Kruis-hulpverleners zomaar een koelbad gebruiken?
“De afgelopen jaren hebben we onze vrijwillige hulpverleners extra getraind op oververhitting. Omdat een koelbad een nieuwe vorm van hulpverlening is, geven we de hulpverleners daarover een uitgebreide briefing vooraf en ontvangen alle hulpverleners een stappenplan met daarop hun specifieke taken, zodat ze goed op de hoogte zijn wat er van hen verwacht wordt. Het Rode Kruis heeft in aanloop naar de pilot ook een instructiefilm gemaakt over het gebruik van koelbaden.
Als de koelbaden zijn opgebouwd wordt er ook nog een training gegeven aan het team. Zo zijn de hulpverleners gelijk goed op elkaar ingespeeld en is iedereen op de hoogte van elkaars taken.”
Hoe worden onze hulpverleners getraind op het herkennen van een hitteberoerte?
“Bij een hitteberoerte is het van belang dat er zo snel mogelijk wordt gekoeld. Daarvoor zijn de koelbaden die nu worden ingezet. Het Rode Kruis heeft de hulpverleners hier extra op getraind en gebriefd. Ook is de standaard uitrusting aangepast. Wanneer er geen koelbad in de omgeving is, zorgen de EHBO-hulpverleners dat direct medische hulp wordt ingeroepen. Daarnaast kunnen zij direct starten met koelen met coldpacks in hals, oksels, liezen en knieholtes. Ook hebben ze een oorthermometer op zak om de situatie beter in te kunnen schatten. Op de vaste EHBO-posten wordt gekoeld met sponzen en water. De mobiele teams, dus hulpverleners op de fiets of te voet langs de route, zijn uitgerust met coldpacks en oorthermometers. Wij stimuleren hen om in geval van een hitteberoerte gebruik te maken van omgevingswater om iemand te koelen. Dan kan je denken aan een tuinslang, emmers met water en waterflesjes. Belangrijk is dat men direct start met koelen, maar een koelbad is de beste manier om dit te doen.”
Tijdens de Dam tot Damloop 2016 overleed een jonge deelneemster enkele dagen na de loop aan de gevolgen van een hitteberoerte. De hulpverlening aan de deelneemster en de nazorg naar de familie is niet goed verlopen. Het Rode Kruis heeft hiervoor excuses aangeboden aan de familie. Deze gebeurtenis was voor het Rode Kruis de aanleiding om het actieplan ‘Veilig sporten, veilig deelnemen en veilig feesten’ te versnellen. Het plan is bedoeld om onze eigen organisatie te verbeteren, maar ook om ervoor te zorgen dat de evenementenhulpverlening in Nederland blijft meegroeien met de ontwikkelingen in de evenementensector.
