“Voor de eerste keer in mijn leven ben ik écht bang” vertelt Touma (27) aan zijn bijna 14.000 volgers op Instagram. Het is een dag na de aardbeving. Hij loopt door Latakia, de havenstad in West-Syrië waar hij is geboren en opgegroeid. “Dit is nummer vijftig of zoiets, ik houd het niet eens meer bij!” Hij doelt op de naschokken die hij voelt sinds de eerste zware aardbeving zijn stad verwoestte.
Met zijn GoPro-camera in zijn rechterhand loopt Touma langs de kapotte gebouwen in de stad. “Dit is mijn universiteit, maar nu is het gedeeltelijk ingestort.” Touma studeert architectuur, maar zijn YouTube-kanaal houdt hem veel meer bezig. Daar deelt hij video’s over het gewone, dagelijkse leven in Syrië. Helaas is dat deze week niet zo gewoon, vertelt hij ons in een videogesprek.
Slecht nieuws
“Om half vijf werd ik wakker. Mijn bed was aan het schudden en ik dacht gelijk: ‘Dit is een aardbeving.’ Een paar uur later hoorde ik de honden van de buren blaffen. Toen dacht ik: oh nee, er komt er nog een.” En dat gebeurde ook.
Een paar uur nadat de eerste zware aardbeving grote delen van Turkije en Syrië verwoestte, volgde de tweede. Tienduizenden mensen overleefden de ramp niet. Gelukkig komt Touma er zelf goed van af, en ook zijn huis heeft weinig schade. “Ik belde gelijk met vrienden en familie, we waren allemaal in shock. Over de meeste krijg ik goed nieuws, behalve over één vriend: “Ik hoorde dat zijn gebouw was ingestort. Ik raakte meteen in paniek.”
Dagenlang hoort Touma niets, tot er bericht komt: zijn vriend heeft het niet overleefd. Hij woonde in een armer deel van de stad, waar veel huizen zijn ingestort. Het nieuws komt hard aan, maar tegelijkertijd durft Touma er bijna niet om te rouwen. “Ik heb nog geluk vergeleken met anderen. Sommigen van mijn vrienden zijn hun familie kwijtgeraakt.” Bovendien kan hij het nauwelijks geloven: “Er zijn toch vijf fases van rouw? Volgens mij zit ik nog in de ontkenningsfase.”
Elkaar helpen ondanks alles
Ondanks dat veel Syriërs door de ramp hun dierbaren zijn kwijtgeraakt, ziet Touma dat veel mensen elkaar helpen. “Een man uit de buurt is zijn hele familie kwijtgeraakt, maar hij is degene die het meest helpt op dit moment.” Ook Touma zelf helpt waar hij kan. Zo bracht hij vandaag luiers, voedsel en andere levensmiddelen naar Jableh, een klein stadje zo’n 30 kilometer verderop, waar een vriend van hem hulp biedt aan slachtoffers.
De trip maakt een diepe indruk: “Wat ik daar zag was heel schokkend. Bijna alle gebouwen hebben scheuren. Veel huizen zijn ingestort of zodanig beschadigd dat het te gevaarlijk is om erin te blijven wonen. Daarom zijn veel mensen geëvacueerd. Zij worden opgevangen in moskeeën, kerken of scholen en kunnen niet meer terug naar huis.” En dat is een probleem, gaat Touma verder, “Veel mensen die hun huis zijn kwijtgeraakt, hebben geen geld voor een nieuwe woning. Hulp is dus heel hard nodig.”
90% onder de armoedegrens
Al voor de aardbeving was het voor veel mensen in Syrië moeilijk om rond te komen. 90% van de mensen in het land leeft onder de armoedegrens. “Dat zijn negen op de tien mensen die ik op straat tegenkom!” De inflatie is enorm en er is een tekort aan van alles. “Je hebt zó’n stapel met cash geld nodig voor één sandwich!”, legt Touma met grote handgebaren uit.
De aardbeving komt dus bovenop een heleboel andere ellende, hoe kunnen Syriërs dat nog aan? “Het is niet makkelijk, maar wij Syriërs zijn ontzettend weerbaar. We hebben een gewoonte ontwikkeld om hoop te halen uit de kleine dingen. En: we weten hoe we ondanks alles plezier kunnen maken.”
Wij Syriërs zijn ook mensen
Het is voor Touma belangrijk om deze menselijke kant te benadrukken. “Syriërs zijn mensen. Wij leven, eten, gaan naar school en naar feestjes. We doen wat iedereen in de wereld doet.” Maar volgens Touma zijn Syriërs door de media ontmenselijkt: “Als Syrië in het nieuws komt, dan zie je alleen maar vluchtelingen of de verwoesting van de oorlog.”
Dat Syriërs te maken hebben met bijzonder veel leed, dat ontkent hij niet. “Maar dat is maar één kant van het verhaal. Er zijn hier miljoenen mensen met een unieke achtergrond, persoonlijkheid en manier van leven. En die mensen zie je meestal niet in het nieuws.”
Dromen zijn gratis
Hoe de komende weken eruitzien, is nog onzeker. Touma’s school is deels ingestort, dus alle lessen zijn komen te vervallen. Wanneer die weer doorgaan, dat weet hij niet. Hopelijk kan hij nog wel z’n afstudeerproject afmaken, waar hij net aan was begonnen. Zodra hij zijn diploma op zak heeft, wil hij alle tijd besteden aan het waarmaken van zijn droom. “In Syrië hebben we een gezegde: dromen zijn gratis. Mijn droom is om professioneel videomaker te worden. Ik heb gezien wat voor positieve impact sommige video’s kunnen maken op de wereld. Ik hoop dat ook te bereiken.”
Het Rode Kruis helpt
Het Rode Kruis helpt na de aardbeving in Syrië en Turkije. Met reddingsacties, medische hulp, tenten, dekens, voedsel en water. Én met een hele hoop hulp achter de schermen. Zie je het Rode Kruis, zie je hulp.
