Ongesteld zijn betekent in Zuid-Soedan vaak: thuisblijven van school. Of erger: meisjes stoppen voorgoed, omdat ze worden uitgehuwelijkt. Hulpverlener Desmond Ongara ziet het elke dag gebeuren. “Als we meisjes echt willen helpen, moeten we de dagelijkse drempels wegnemen die hun toekomst in de weg staan. Soms begint dat gewoon met iets simpels als een toilet met stromend water.”
In de staat Terekeka in Zuid-Soedan is menstruatie voor veel meisjes nog steeds een reden om thuis te blijven. Scholen hebben vaak geen aparte toiletten, schoon water of maandverband. Bovendien wordt de eerste menstruatie vaak gezien als een teken dat een meisje volwassen is – en dus klaar om te trouwen. “Voor deze meisjes is ongesteld zijn niet alleen iets lichamelijks, maar ook een reden om onderwijs te missen. Soms een paar dagen. Soms voor altijd,” vertelt Desmond, die als hulpverlener in het gebied werkt namens het Nederlandse Rode Kruis.
Les blijven volgen
Met steun van het Nederlandse Rode Kruis werkt het Zuid-Soedanese Rode Kruis samen met lokale partners aan betere sanitaire voorzieningen op scholen: aparte toiletten, wateropslag en herbruikbare maandverbanden die lokaal worden geproduceerd. Ook krijgen leerkrachten en vrijwilligers training om menstruatie bespreekbaar te maken in de klaslokalen.
“Menstruatie is nog altijd een taboe. Door erover te praten, leren jongens en meisjes dat het een normaal en gezond onderdeel is van opgroeien. Dat verlaagt de drempel, neemt schaamte weg en zorgt ervoor dat meisjes zich veiliger en sterker voelen op school.”
Minder kindhuwelijken door ondernemerschap
Niet alleen menstruatieschaamte houdt meisjes thuis. Ook kindhuwelijken zijn een grote belemmering. “In veel dorpen is het uithuwelijken van dochters nog steeds een manier om financieel te overleven”, legt Desmond uit. “Maar de prijs die een meisje daarvoor betaalt, is hoog. Ze wordt op jonge leeftijd echtgenote, vaak al snel moeder, met alle psychologische en gezondheidsrisico’s van dien.” Het gebrek aan onderwijs houdt zo een vicieuze cirkel van armoede, ongelijkheid en geweld in stand, waarin meisjes en vrouwen het vaakst en het zwaarst worden getroffen.
Maar ook hier is verandering mogelijk. Zo werkt het Zuid-Soedanese Rode Kruis samen met het Nederlandse Rode Kruis aan spaargroepen, de zogeheten Village Savings and Loans Associations (VSLA’s). Deze groepen helpen vrouwen om samen te sparen, geld te lenen en te investeren in hun toekomst. Desmond: “Met het geld betalen vrouwen bijvoorbeeld schoolgeld of starten ze een klein bedrijfje. Dat geeft gezinnen meer financiële ruimte en verlaagt de druk om dochters uit te huwelijken.”
De kans om te dromen
Dit soort initiatieven geven Desmond hoop. “Laten we werken aan een toekomst waarin geen enkel meisje in Terekeka hoeft te kiezen tussen waardigheid en onderwijs, en waarin geen enkel meisje gedwongen wordt tot een huwelijk voordat ze de kans heeft gehad om te dromen. Investeren in meisjes is investeren in de toekomst. Zodra meisjes de kans krijgen om onderwijs te volgen en eigen keuzes te maken, verandert er iets. Niet alleen voor henzelf, maar voor de hele gemeenschap.”
Het Rode Kruis in Zuid-Soedan
Geweld, overstromingen en een tekort aan voedsel, water en medische zorg. Zuid-Soedan kampt met grote uitdagingen. Het Rode Kruis biedt noodhulp, maar kijkt ook naar de langere termijn. Zo bereiden onze hulpverleners gemeenschappen voor op extreem weer en versterken we de veerkracht van vrouwen en meisjes in kwetsbare situaties.
