In Soedan woedt een vergeten crisis. Aida Elsayed, hoofd van de Soedanese Rode Halve Maan, zoals het Rode Kruis daar heet, leidt de hulporganisatie onder zware omstandigheden. Zelf moest ze ook vluchten voor het geweld. Toch blijft ze zich elke dag inzetten. Voor haar land én voor meer vrouwen in topposities.
Als klein meisje liep Aida Elsayed al mee met haar tante naar activiteiten van de Rode Halve Maan in hun gemeenschap. “Toen is mijn liefde voor het werk van de Soedanese Rode Halve Maan begonnen. “Zij heeft mij geïntroduceerd bij de beweging. Vanaf jonge leeftijd nam ze me mee naar evenementen of EHBO-activiteiten van de Rode Halve Maan.”
In 1987 werd Aida vrijwilliger. Een jaar later ging ze aan de slag als medewerker. “Sindsdien heb ik nooit meer omgekeken. Het werk is zinvol, inspirerend en diep verbonden met het leven van mensen. Als je er eenmaal deel van bent, kun je er lastig van loskomen.”
Breken met tradities
Als jonge vrouw was Aida de eerste in haar familie die door Soedan en daarbuiten reisde voor haar werk. Ze leidde gezondheidsprogramma’s en bezocht de meest afgelegen gebieden. “Ik brak met de traditie om dichtbij huis te blijven.”
Eén ervaring uit die tijd blijft haar in het bijzonder bij: haar werk voor het project Nationale Programma voor Gezondheidsvrijwilligers. In dit programma gingen getrainde vrijwilligers de dorpen in om basisgezondheidszorg te bieden en voorlichting te geven, vaak in afgelegen gebieden waar nauwelijks toegang was tot zorg. “Het gaf me het gevoel dat ik écht iets kon betekenen voor anderen.”
Leiderschap tijdens een ongekende crisis
Dat gevoel werd nóg sterker en urgenter toen in april 2023 een gewelddadig conflict uitbrak in Soedan. In korte tijd sloeg de situatie om in een van de grootste humanitaire rampen ter wereld. Inmiddels zijn ruim 12 miljoen mensen op de vlucht binnen Soedan – het land kent daarmee de grootste interne vluchtelingencrisis ter wereld.
Ook Aida en haar collega’s moesten vluchten. “We wonen en werken nu met alle collega’s van de Soedanese Rode Halve Maan in één huis in Port Soedan. We hebben veel doorstaan samen, en zijn de afgelopen jaren collega’s, familieleden en vrienden verloren.”
Toch gaat het werk door. “Als secretaris-generaal van de organisatie draag ik een enorme verantwoordelijkheid in deze moeilijke tijd. We zijn de enige organisatie die nog toegang heeft tot het hele land. Ondanks het gevaar, de hoge kosten en de enorme behoeften aan voedsel, onderdak en medische zorg blijven we hulp bieden via de bijna 12.000 vrijwilligers die we rijk zijn.”
Vrouwen zijn het zwaarst getroffen
Wat Aida misschien wel het meest aangrijpt, is het geweld tegen vrouwen in haar land. “Vrouwen zijn de grootste slachtoffers in dit conflict. Ze lopen groot risico op seksueel geweld. Duizenden vrouwen en jonge meisjes zijn al verkracht.”
De Soedanese Rode Halve Maan probeert vrouwen zo goed mogelijk te beschermen. Er worden veilige plekken ingericht en psychosociale hulp aangeboden. “We doen ons uiterste best, maar het geweld is overweldigend en de noden zijn enorm.”
Waarom vrouwelijke leiders onmisbaar zijn
De harde realiteit in Soedan laat zien hoe belangrijk vrouwelijk leiderschap is — niet alleen in tijden van vrede, maar juist tijdens crises, benadrukt Aida. “Gemeenschappen reageren positief als ze een vrouw zien in een leidinggevende rol. Ze voelen zich meer op hun gemak. Dat vertrouwen is krachtig.”
Toch is het niet altijd makkelijk. In veel delen van Soedan is het niet vanzelfsprekend dat vrouwen leidinggeven. “Je moet jezelf voortdurend bewijzen. Maar er is positieve verandering, al gaat het langzaam.”
Volgens Aida beleven we nu een historisch moment: zowel het Internationale Rode Kruis (ICRC) als de Internationale Federatie (IFRC) worden geleid door vrouwen. “Dat is enorm inspirerend. Maar het mag daar niet bij blijven. We moeten vrouwen blijven steunen en de ruimte geven om leiderschap op zich te nemen.”
“Vergeet Soedan niet”
Voor Aida draait het versterken van vrouwen niet alleen om gelijkheid, het is ook de sleutel tot wederopbouw van Soedan. Haar hoop op vrede geeft haar kracht. “Ik wil de wereld eraan herinneren dat Soedan bestaat. We hebben nu de grootste interne vluchtelingencrisis ter wereld, maar er wordt nauwelijks over gesproken. Mijn boodschap is: vergeet Soedan niet.”
Ze droomt van een toekomst waarin vrouwen een centrale rol spelen in het herstel van haar land. “Vrouwen zijn geduldig, veerkrachtig en toegewijd aan hun gemeenschap. Ik hoop dat de volgende generatie vrouwen opstaat — niet alleen aan de top, maar op alle plekken in onze beweging.”
Het Nederlandse Rode Kruis werkt nauw samen met de Soedanese Rode Halve Maan en blijft de organisatie steunen in deze tijd van ongekende humanitaire nood. Deze steun wordt mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Met dit portret nomineerden we Aida Elsayed voor Glow Red, het inspirerende vrouwennetwerk binnen de Rode Kruis- en Rode Halve Maan-beweging.
Het Rode Kruis in Soedan
Ziekten, honger en veel geweld: de humanitaire ramp in Soedan heeft een ongekende schaal. Het Rode Kruis helpt onder andere met tenten, medische hulp, eerste hulp en mentale ondersteuning. Maar er is nog veel meer hulp nodig. Steun jij onze hulp met een gift? Help mee via de knop hieronder of geef op Giro 6868 onder vermelding van ‘Soedan’.
