Plotseling begint de vloer onder je voeten te trillen, de boekenkast valt om en je ramen springen kapot. Dikke kans dat je dan te maken hebt met een zware aardbeving. Over de hele wereld komen dagelijks aardbevingen voor. Gelukkig veroorzaken de meeste niet heel veel schade, maar soms kan een aardbeving ernstige gevolgen hebben. Zoals de aardbeving op de grens van Turkije en Syrië in 2023, die ontzettend veel slachtoffers maakte. Op deze pagina leggen we uit hoe je een aardbeving herkent, waar ze voorkomen en wat je moet doen bij een aardbeving.
Een aardbeving is een schokkende of trillende beweging van de aardkorst. En laat de aardkorst nu precies de plek zijn, waar wij met z’n allen op leven. Aardbevingen kunnen variëren van kleine schokken die weinig schade veroorzaken, tot hevige trillingen die hele steden in één klap kunnen verwoesten. En vaak blijft het daar niet bij. Want de kans is groot dat er nog dagen of zelfs weken na een aardbeving trillingen te voelen zijn. Dit worden naschokken genoemd en kunnen extra angst en verdere verwoesting veroorzaken.
Om te begrijpen hoe een aardbeving ontstaat, is het belangrijk om te weten dat onze aarde uit verschillende platen bestaat. Deze platen zijn altijd in beweging en schuren op sommige plekken langs elkaar. De plekken waar de platen elkaar raken, noemen we breuklijnen. Op deze breuklijnen bouwt de spanning zich steeds verder op, totdat deze plotseling losschiet. Dit veroorzaakt een trilling – oftewel een aardbeving. De omvang van de schade hangt af van de kracht van de aardbeving en de locatie. In een dichtbevolkt gebied is de ramp groter dan op een plek waar bijna niemand woont.
Niet overal is de kans op een aardbeving even groot. Sterker nog, we weten waar breuklijnen liggen, waardoor we kunnen bepalen welke gebieden extra gevoelig zijn voor aardbevingen. Zo is de kans op een aardbeving in Nederland klein omdat ons land niet op een breuklijn ligt. Syrië en Turkije daarentegen liggen wel op een breuklijn, dus daar is de kans op een aardbeving groter. Steden die op een breuklijn liggen zijn bijvoorbeeld: Tokio, Mexico-Stad, Jakarta en Los Angeles.
Hoewel we dus weten waar de breuklijnen liggen, kunnen we niet voorspellen wanneer een aardbeving zal plaatsvinden. Daarom blijven aardbevingen onverwacht en kunnen ze grote rampen veroorzaken.
Hoe zwaarder een aardbeving, hoe meer schade deze kan aanrichten. De zwaarte van een aardbeving wordt gemeten met de schaal van Richter. Deze schaal loopt van 0 tot oneindig, maar in praktijk meestal niet verder dan 10. Hierbij staat 0 voor geen waarneembare trilling en 10 voor een zware aardbeving die voor totale verwoesting zorgt en over vele kilometers voelbaar is. Om je een beeld te geven: de aardbeving in Turkije en Syrië van 2023 had een kracht van 7,8 op de schaal van Richter.
Wil je weten wat de zwaarste aardbevingen ooit gemeten zijn? Bekijk dan de video hiernaast!
De gevolgen van een aardbeving hangen af van verschillende factoren. Ten eerste speelt de kracht van de aardbeving een grote rol, zoals hierboven beschreven. Ten tweede is de locatie van het epicentrum, het punt waar de aardbeving ontstaat, van belang.
Een krachtige aardbeving in een gebied waar veel mensen wonen kan een grote ramp veroorzaken. Complete steden kunnen in puin veranderen en de trillingen kunnen kilometers verder voelbaar zijn. Daarnaast hebben aardbevingen vaak grote gevolgen voor de mentale gezondheid. De naschokken kunnen veel angst veroorzaken voor een volgende aardbeving.
Zo gaat het nu met de mensen in het aardbevingsgebied in TurkijeHopelijk overkomt het je niet, maar stel je wordt getroffen door een aardbeving, dan is het belangrijk om te weten wat je moet doen. Wat is de veiligste plek? En moet je blijven waar je bent, of juist naar buiten gaan? Bekijk de video hiernaast voor onze uitleg. Wil je de informatie nog eens nalezen? Klik dan op de zwarte knop.
Zo ben jij voorbereid op een aardbevingWanneer een aardbeving veel schade veroorzaakt en veel mensen heeft getroffen, komt het Rode Kruis direct in actie. Via satellietbeelden wordt de schade in kaart gebracht, terwijl hulpverleners ter plaatse meteen het gebied ingaan om voedsel uit te delen en eerste hulp te verlenen. Ook helpen we bij zoek- en reddingsacties om mensen onder het puin vandaan te halen. Deze noodhulpoperaties zijn vaak erg gecompliceerd en vaak duurt het nog jaren voordat een stad weer is opgebouwd.
Zo helpen we in Turkije & Syrië
Een jaar geleden verwoestte een zware aardbeving hele dorpen en trof duizenden mensen. Ondanks de vele uitdagingen op weg naar herstel, werken duizenden vrijwilligers hard om ervoor te zorgen dat mensen hun leven weer kunnen opbouwen.
Modderstromen, aardbevingen en droogte: het is ramp op ramp in Afghanistan. Het Rode Kruis helpt, ook al dreigt het land vergeten te worden.
Na de strenge winter kunnen hulpverleners nu eindelijk aan de slag met de wederopbouw in Afghanistan.
De naam zegt het eigenlijk al, tijdens een aardbeving begint de aarde te beven. Dit kunnen kleine schokken zijn die nauwelijks schade veroorzaken, maar ook allesverwoestende bevingen die tot een grote ramp leiden.
Ja, ook in Nederland kunnen aardbevingen voorkomen, hoewel de kans op een zware aardbeving erg klein is omdat Nederland niet bij een breuklijn ligt.
Wel hebben de gasboringen in Groningen tot aardbevingen geleid, waardoor huizen zijn beschadigd. Nu de gaskraan is dichtgedraaid, is de kans op een voelbare aardbeving ook in dit gebied klein.
Bij een aardbeving voel je de grond schudden. Hoe erg de grond schudt, ligt aan de zwaarte van de aardbeving. De meeste aardbevingen zijn zo licht dat je ze helemaal niet voelt. Want wereldwijd komen elke 30 seconden aardbevingen voor!
Bij een aardbeving ben je het veiligst op een plek waar niets op je kan vallen, of onder je kan instorten. Maar een aardbeving komt onverwacht en voel je niet aankomen. Dus mocht je in huis zijn, zoek dan snel beschutting onder een stevige tafel en bescherm je hoofd. Ben je buiten, ga dan op de grond liggen en blijf weg van gebouwen en bomen.
Houd er rekening mee dat er vaak naschokken kunnen volgen die ook gevaarlijk zijn. Blijf daarom alert en voorzichtig.