In Gaza hadden mensen afgelopen dagen geen internetverbinding. Daardoor wisten veel mensen niet dat er nieuwe evacuatiebevelen waren uitgevaardigd. Informatie over welke zones ontruimd moesten worden, bereikte hen simpelweg niet. Terwijl bombardementen doorgingen, bleven mensen in gebieden die officieel geëvacueerd moesten worden, zonder het zelf te weten. Het gevolg is levensgevaarlijk: wanneer je niet weet dat je moet vluchten, heb je geen kans om te ontsnappen.
Meer dan 72% van de Gazastrook valt inmiddels onder een evacuatiebevel. Dat betekent dat miljoenen mensen, die keer op keer al moesten vluchten, op elkaar gepakt leven in geïmproviseerde onderkomens of simpelweg in de open lucht. Ze hebben nauwelijks toegang tot voedsel, schoon drinkwater of sanitaire voorzieningen: te weinig toiletten, geen zeep, geen menstruatieproducten. Het risico op ziektes is levensgroot. En elke dag wordt het erger.
Halsoverkop je schuilplaats verlaten
De evacuatiebevelen nemen alleen maar toe. Telkens weer moeten mensen halsoverkop hun schuilplek verlaten. Soms midden in de nacht, soms zelfs nog vóórdat het officiële evacuatiebevel is verspreid. De bombardementen beginnen al, en pas daarna komt de waarschuwing online. Het is overal onveilig, ook in zogenaamde ‘veilige zones’. Zelfs daar zijn aanvallen. In werkelijkheid is er in Gaza geen plek meer waar mensen zich echt veilig kunnen voelen.
Hoe mensen evacuatiebevelen ontvangen: chaos en verwarring
Evacuatiebevelen komen via sociale media als Telegram of Facebook, via papieren pamfletten die uit drones worden gegooid, die dan door de wind op een andere plek belanden. De informatie is vaak verwarrend en komt te laat. Voor de gemiddelde inwoner is het totaal onduidelijk welk gebied precies ontruimd moet worden, en vanaf wanneer. Dat leidt tot angst en paniek. Wie geen internet heeft, mist cruciale informatie. Wie slecht ter been is, of geen geld heeft voor een plek in een overvolle auto, blijft achter, met alle risico’s van dien.
Het bevel tot evacuatie komt meestal met de woorden “onmiddellijk vertrekken”, maar hoe doe je dat als je gezin, je enige voedselvoorraad en je hele hebben en houden met je mee moeten? Mensen zijn uitgeput, ziek, gewond. Vluchten is dan geen optie meer, maar een onmenselijke opgave.
Evacuatie is geen keuze, het is overleven
Een evacuatiebevel is geen keuze maar een duivels dilemma: blijven is gevaarlijk, maar vluchten ook. Vaak is het een keuze tussen leven en dood. Verhalen van mensen die het niet redden, omdat ze niet op tijd weg konden, zijn hartverscheurend.
Een schrijnend voorbeeld: een arts kwam ondanks zware bombardementen toch naar het veldziekenhuis. Tijdens zijn werk hoorde hij dat zijn dorp onder een evacuatiebevel viel. Zijn gezin moest opnieuw op de vlucht. Waarheen? Niemand weet het nog. Zelfs hulpverleners staan voor verscheurende keuzes: ga ik naar huis om mijn familie te helpen, of blijf ik om levens te redden?
De rol van het Rode Kruis: blijven waar hulp nodig is
De Palestijnse Rode Halve Maan, zoals het Rode Kruis in Gaza heet, neemt elk evacuatiebevel uiterst serieus. Zij blijven, juist om de mensen te helpen die níét kunnen vluchten. Via ‘Safe Access’-protocollen organiseren zij medische konvooien, vaak met ambulances met het Rode Halve Maan-embleem. Maar zelfs dat is geen garantie op veiligheid. Hulpverleners, voertuigen en ziekenhuizen zijn herhaaldelijk aangevallen.
Soms wordt zelfs een ziekenhuis, zoals het Al Amal-ziekenhuis in Khan Younis, onderdeel van een evacuatiebevel. Maar een ziekenhuis ontruimen is niet zomaar mogelijk. Mensen liggen aan infusen of zijn net geopereerd. Toch blijven onze collega’s daar werken. Ook in Gaza-Stad blijven medische posten actief, ondanks de aanvallen.
Geen toegang, geen veiligheid, geen zekerheid
De zogenaamde bufferzones zijn vrijwel onbereikbaar geworden. Er wonen nauwelijks nog mensen, maar ook hulpverleners kunnen er niet veilig komen. En in de gebieden die níét onder evacuatie vallen? Daar leven mensen onder onmenselijke omstandigheden, met ernstige tekorten aan alles. Ziektes als diarree liggen op de loer. En met zo weinig schoon water en voedsel kan dat dodelijk zijn, vooral voor jonge kinderen.
Toch blijven we, samen met andere hulporganisaties, doorgaan. We blijven partijen aanspreken op het humanitair oorlogsrecht: burgers, ziekenhuizen en hulpverleners mogen nooit doelwit zijn. En we blijven hulp verlenen, zelfs als elke stap levensgevaarlijk is.
