Ze slapen tussen dezelfde gebombardeerde huizen als hun buren, hebben dezelfde zorgen over hun kinderen en leven met dezelfde twijfels of ze deze maand genoeg te eten zullen hebben. Hulpverleners lijden net als alle andere inwoners van Syrië al tien jaar onder geweld en armoede. Juriaan Lahr, hoofd Internationale Hulp van het Nederlandse Rode Kruis, vertelt hoe belangrijk hun rol is in het land: “Hulpverleners bieden hoop op een uitweg.”
Wat als je mensen wilt helpen, maar je eigen wijk of stad niet uit mag? Het overkwam een vrijwilliger van de Rode Halve Maan. Maandenlang zat hij gevangen tussen blokkades, die vaker in Syrië zijn opgeworpen om wijken, steden of gebieden af te snijden van de buitenwereld. Zo goed en zo kwaad als het ging gaf hij medische hulp aan de andere bewoners, maar hij had geen toegang tot hulp of spullen van buitenaf. “Hij heeft bij iemand met nierfalen een perforatie uitgevoerd zonder verdoving. Er waren simpelweg geen medische spullen. Een kind stierf in zijn armen. Zijn verhalen gaan door merg en been,” vertelt Juriaan Lahr.
Niet alleen moest de man zijn werk doen zonder de juiste spullen of assistentie, ook leefde hij continu in angst voor zijn eigen veiligheid. “In Syrië waren ook ambulances en hulpverleners een doelwit helaas. De vrijwilliger heeft zijn leven jarenlang in de waagschaal gelegd om medebewoners van zijn wijk te helpen. Hij vluchtte toen de mogelijkheid zich voordeed, eerst de wijk uit, uiteindelijk over de landsgrens heen.”
Lahr zag hoe de verschrikkingen van de Syrische oorlog hulpverleners troffen: “Ik heb ambulances gezien met kogelgaten en verwondingen bij mijn collega’s. Maar ook die blik tijdens onze gesprekken, dat ze niet meer wilden praten over de verschrikkelijke gebeurtenissen die hun netvliezen penetreerden als ze weer op een noodhulpmissie naar een ‘hot zone’ gingen.”
Het water aan de lippen
In Syrië staan duizenden hulpverleners dagelijks voor anderen klaar terwijl ook hun eigen leven in de waagschaal ligt. Lahr bezocht tussen 2012 en 2019 verschillende keren het land, en zag hoe de hulpverleners door de jarenlange strijd werden uitgeput. “Elke keer dat ik terugging, hadden mensen het moeilijker en stond het water ze aan de lippen,” aldus Lahr. “Nu gaan mensen over die rand heen, het land is in zo’n slechte staat dat de emmer overloopt.”
Vorige week berichtte het Rode Kruis dat Syriërs het momenteel zwaarder hebben dan ooit. Niet alleen lijden ze onder het geweld en de vernielingen, ook de pandemie en de ingestorte economie raken hen hard. Zo’n 12,4 miljoen mensen in het land hebben niet genoeg geld om voedzaam eten te kopen.
De hulpverlening in het land gaat in deze moeilijke situatie onverminderd door. Het Rode Kruis voert ongeveer 60% van de humanitaire hulp in het land uit. Zo gaven we alleen al in 2020 aan 5 miljoen mensen voedselhulp en voorzagen we 16 miljoen mensen van drinkwater en sanitaire voorzieningen.
Helpen niet eenvoudig
Maar mensen helpen als de mortieren je om de oren vliegen, is niet eenvoudig. Het Rode Kruis deelt naast voedselpakketten ook zaden en kunstmest uit zodat mensen zelf voedsel kunnen verbouwen. De hulp is daardoor duurzamer omdat mensen direct een bedrijfje en leven opbouwen. Als er echter gevechten losbreken, is het niet veilig genoeg om voedsel te verbouwen. Hierdoor lukt het niet altijd om duurzame hulp te bieden.
Daarnaast zijn veel basisvoorzieningen in het land beschadigd. Veel steden liggen in puin en daardoor moeten steeds bepaalde voorzieningen worden gerepareerd. “Om de bevolking toegang te blijven geven tot schoon drinkwater, moeten we waterzuiveringsinstallaties en daarvoor benodigde energievoorzieningen repareren. Dit kan je echter niet als wederopbouw beschouwen, maar is nog pure noodhulp in een humanitaire rampsituatie,” benadrukt Lahr.
Ook worden hulpoperaties regelmatig verstoord door geweld. “Hulpverleners bevinden zich vaak in de frontlinie. Ze zijn dan bijvoorbeeld bezig met het bergen van lichamen als er opnieuw gevechten uitbreken. Zo heb ik verhalen gehoord en beelden gezien dat ze tijdens spervuur urenlang moesten schuilen achter een boom, klein muurtje of auto. Ze konden geen kant op,” aldus Lahr.
Hoop
Ondanks de uitdagingen weten de hulpverleners de Syrische bevolking toch te steunen met onder andere voedsel, water, noodhulpspullen en medische zorg. Maar dat is niet de belangrijkste manier waarop ze helpen, vertelt Lahr. “Veel belangrijker: zij bieden hoop. Hoop op een uitweg. Ze hebben het vertrouwen en respect van de gemeenschap, zonder hen was er helemaal niks mogelijk.”
Het Rode Kruis helpt
Al tien jaar helpt het Rode Kruis de bewoners van Syrië om het leven tussen het geweld draaglijker te maken. Lees hier wat we doen.
