Honger, overstromingen en geweld. Zuid-Soedan, het jongste land ter wereld, staat voor enorme uitdagingen. Het Rode Kruis staat klaar om te helpen, maar liever willen we deze rampen in de toekomst voorkomen. Daarom werken we aan een innovatief project om gemeenschappen beter voor te bereiden op wat komen gaat.
De aanhoudende uitdagingen in Zuid-Soedan vragen om actie. Daarom werkt het Nederlandse Rode Kruis, samen met het Zuid-Soedanese Rode Kruis, sinds 2022 aan het Response Preparedness-project in de regio’s Kapoeta en Pibor waarbij de Preparedness for Effective Response (PER) benadering wordt geïmplementeerd. Dit project, dat wordt gefinancierd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken, heeft als doel om gemeenschappen daar beter voor te bereiden op toekomstige rampen.
Johnston Tibilikirwa werkt namens het Nederlandse Rode Kruis in Zuid-Soedan en benadrukt het belang van het project: “Deze gebieden zijn kwetsbaar voor verschillende rampen, zoals overstromingen en droogte. Als mensen weten wat hen te wachten staat en hoe ze moeten reageren, kunnen we levens redden en schade aan huizen, wegen en bezittingen beperken.”
Klinkt goed, maar hoe werkt dit dan precies? Johnston legt het uit.
1. Een goed plan
“Het begint allemaal met een plan. In de regio’s Kapoeta en Pibor organiseren we workshops waar lokale leiders, vrijwilligers en Rode Kruis-medewerkers samenkomen om rampenresponsplannen te ontwikkelen. Denk aan scenario’s waarbij een overstroming een dorp dreigt te verwoesten. Tijdens deze workshops leert de gemeenschap hoe ze op zo’n moment snel moeten handelen, waar schuilplaatsen moeten worden opgezet en hoe ze eerste hulp kunnen verlenen.”
2. Middelen op voorraad
“Een goede voorbereiding vergt ook dat er genoeg middelen op voorraad zijn. Daarom heeft het Zuid-Soedanese Rode Kruis magazijnen opgezet met noodvoorraden zoals voedsel, waterfilters en medische kits. In Kapeta en Pibor zijn er speciale kantoren die dienen als coördinatiecentrum tijdens noodsituaties. Daarnaast worden vrijwilligers getraind in magazijnbeheer, zodat de voorraden efficiënt kunnen worden beheerd.”
3. Trainingen en technologie
Als er een ramp gebeurt, moeten de teams snel kunnen optreden. Door trainingen, simulatieoefeningen (waarbij rampscenario’s worden nagespeeld) en technologische verbeteringen worden de rampenrespons-teams steeds efficiënter. “In Kapoeta hebben vrijwilligers bijvoorbeeld geleerd hoe ze digitale tools kunnen gebruiken om risico’s in kaart te brengen en snel gegevens te delen. In plaats van papieren kaarten en logboeken, hebben ze nu toegang tot actuele informatie. Ook nemen de vrijwilligers deel aan simulatieoefeningen, waardoor ze precies weten wat te doen als er een ramp plaatsvindt.”
4. Op tijd gewaarschuwd
“Het beste om de impact van een ramp te verminderen is als je weet wat je kunt verwachten wanneer deze gebeurt. Daarom maken we gebruik van de zogeheten ‘Early Warning Systemen’. Een Early Warning-Systeem genereert data op basis van onder andere weersvoorspellingen om bijvoorbeeld overstromingen en periodes van droogte te voorspellen. Hierbij werken we samen met experts van ons datateam 510 en het Rode Kruis Klimaatcentrum. Dankzij het systeem worden gemeenschappen op tijd gewaarschuwd bij opkomende rampen, wat het verschil tussen leven of dood kan maken.
5. Geld ophalen vóór een ramp
Nog een belangrijk innovatief snufje: Forecast Based Financing. “Doordat we voorspellingen kunnen doen over naderend noodweer, kan zowel het Rode Kruis als de gemeenschap de noden en preventieve maatregelen in kaart brengen vóór de ramp plaatsvindt (Early Action). Op basis van die voorspellingen kunnen we alvast geld reserveren, bijvoorbeeld om mensen te evacueren. Zo kunnen we snel reageren en de impact van rampen op gemeenschappen verminderen.”
Zichtbare resultaten
Johnston is blij met deze strategie: “In plaats van te reageren op een ramp nadat deze heeft plaatsgevonden, kunnen we nu anticiperen en voorbereidende maatregelen nemen.”
De resultaten hiervan zijn al zichtbaar, ziet ook Clement, projectmedewerker van het Zuid-Soedanese Rode Kruis. “Ik zie dat onze inspanningen effect hebben. Vóór onze interventies stonden gemeenschappen er alleen voor. Natuurrampen veroorzaakten enorme schade. Nu is er hulp en weten mensen beter hoe ze moeten anticiperen en handelen tijdens een ramp.”
Hulp verlenen in Zuid-Soedan
Maar niet alles gaat van een leien dakje. Hulp verlenen in Zuid-Soedan kan uitdagend zijn, weet Clement te vertellen. “Gevechten tussen gemeenschappen en overstromingen tijdens het regenseizoen kunnen bepaalde gebieden ontoegankelijk maken. Voertuigen kunnen vast komen te zitten en er is een risico op geweld.”
Toch is het de moeite waard, benadrukt hij. “Ik kom zelf uit deze regio en er is niets mooiers dan mijn eigen gemeenschap te helpen.” Werken voor het Rode Kruis maakt hem dan ook trots. “Onze neutraliteit en het grote netwerk van vrijwilligers, die uit de gemeenschappen komen waar we werken, geeft ons toegang tot gebieden waar anderen niet kunnen komen.”
Innovatieve hulp
Het Rode Kruis zoekt continu naar nieuwe manieren om mensen in nood nog beter te kunnen helpen. Daarbij maken we steeds vaker gebruik van data en digitale technieken om het hulp verlenen in Zuid-Soedan en in andere landen efficiënter en effectiever te maken. We hebben zelfs een speciale afdeling die zich hiermee bezighoudt: het data- & digitalteam 510.
