Deze week vindt de jaarlijkse klimaattop plaats: de COP29. De verwachtingen over de uitkomst zijn laag, terwijl de urgentie van actie steeds groter wordt. Wat staat er op de agenda, en waarvoor pleit het Rode Kruis?
Het onderwerp ‘klimaat’ lijkt deze maand onder te sneeuwen tussen andere (geo)politieke kwesties. Toch waarschuwen klimaatwetenschappers dat we de 29e klimaattop, de COP29, niet mogen onderschatten. Zonder de afspraken op de jaarlijkse klimaattop zou de wereld eind deze eeuw afstevenen op een temperatuurstijging van boven de 3°C, met verwoestende gevolgen voor onze planeet.
En die gevolgen zijn nu al duidelijk zichtbaar. Dit jaar is tot nu toe het warmste jaar ooit gemeten. Het Rode Kruis moest vaker dan ooit in actie komen door steeds heftigere natuurrampen. Rampen komen bovendien steeds dichterbij: vorige week nog leidde zware overstromingen in het oosten van Spanje tot vele doden en enorme schade. Kortom, de urgentie om snel tot actie over te gaan is groter dan ooit.
De COP: waar staat dat ook alweer voor?
Een stapje terug voor wie het even kwijt is: de COP (Conferentie van de Partijen) is de jaarlijkse klimaatconferentie van de Verenigde Naties. Hier komen landen samen om afspraken te maken over wereldwijde klimaatmaatregelen. De beslissingen die hier worden genomen, bepalen de koers van het klimaatbeleid voor de komende jaren.
Dit jaar zal de klimaattop vooral gaan over klimaatfinanciering. Daarmee wordt bedoeld dat er wordt gekeken naar hoe rijke landen, historisch de grootste vervuilers, meer financiële steun kunnen bieden aan ontwikkelingslanden. Deze ontwikkelingslanden vangen vaak de zwaarste klappen van klimaatverandering, maar hebben minder middelen om hiermee om te gaan. Rijke landen beloofden eerder $100 miljard per jaar te investeren, maar dat doel wordt nog niet gehaald. Vaak wordt de financiering uit bestaande ontwikkelingshulp gehaald, of worden het leningen in plaats van daadwerkelijke subsidies.
Geld, geld en nog eens geld
Arme landen willen een bedrag dat de werkelijke kosten van klimaatbeleid dekt. Tijdens COP29 wordt besproken hoeveel dit bedrag na 2025 moet worden, en er wordt zelfs gedacht aan meer dan $1.000 miljard per jaar. Maar wie gaat dit betalen? Landen zoals China en Saoedi-Arabië worden bijvoorbeeld nog steeds als ontwikkelingsland gezien, waardoor ze minder hoeven bij te dragen. Ook wordt er gesproken over het afbouwen van subsidies voor fossiele brandstoffen, die wereldwijd nog steeds $7.000 miljard per jaar kosten. Dat is meer dan wat overheden jaarlijks uitgeven aan onderwijs. Door deze subsidies te verminderen, kan er geld vrijkomen voor duurzame oplossingen.
Versnellen van energietransitie
Een ander belangrijk onderwerp is het versnellen van de uitstootreductie van broeikasgassen, zoals afgesproken in het Klimaatakkoord van Parijs. Daar werd vastgelegd dat de opwarming van de aarde onder de 2°C moet blijven, bij voorkeur niet hoger dan 1,5°C. Ook dit leidt tot veel discussie: landen die net beginnen te profiteren van olie- en gasvoorraden, zien de snelle afbouw als onaantrekkelijk.
Hulp voor mensen in kwetsbare posities
Het Rode Kruis roept op de klimaattop op tot snellere actie, met extra aandacht voor gemeenschappen in kwetsbare posities. Klimaatfinanciering moet eerlijk verdeeld worden, zodat de gemeenschappen die het zwaarst getroffen worden door overstromingen, droogte en hitte, voldoende steun krijgen om zich aan te passen.
Dit gaat niet alleen om grote infrastructuurprojecten, maar ook om lokale maatregelen die direct ten goede komen aan de mensen die dat – nu al – het meest nodig hebben. Denk aan het bouwen van sterkere huizen, het investeren in oplossingen uit de natuur en het verbeteren van gezondheidszorg voor ziektes die ontstaan door klimaatrampen, zoals hitteziekten of ziekten verspreid via water.
Iedereen op tijd gewaarschuwd
Ook vinden wij dat we ons beter moeten voorbereiden op extreem weer. Systemen die vooraf waarschuwen voor dreigend noodweer, de zogeheten early warning systems, kunnen veel levens redden en schade beperken. Het Rode Kruis pleit ervoor dat tegen 2030 iedereen toegang heeft tot deze systemen.
Tot slot is het essentieel dat hittebescherming en gezondheidszorg voor klimaatziektes een vast onderdeel worden van het klimaatbeleid. Hitte veroorzaakt namelijk een half miljoen doden per jaar, en toch worden de gevaren vaak onderschat.
Het Rode Kruis en de klimaatcrisis
Het Rode Kruis ziet klimaatverandering als de grootste uitdaging voor de mensheid en de planeet. We roepen wereldleiders op om snel en daadkrachtig te handelen tegen de klimaatcrisis, met extra aandacht voor mensen in kwetsbare posities. De gevolgen van klimaatverandering kunnen niet langer genegeerd worden: we moeten nú actie ondernemen om de toekomst veilig te stellen.
