“Soms kan ik aan het eind van de maand geen boodschappen meer betalen”, geeft een alleenstaande man toe, die liever anoniem blijft. Dagelijks leven duizenden families in Nederland met de stress of het hen lukt een voedzame maaltijd op tafel te krijgen. Ouders die jongleren met krappe budgetten, zich afvragend of ze hun kinderen wel met een gevulde buik naar school kunnen sturen. Het is de realiteit voor meer dan 450.000 mensen in Nederland die op dit moment leven in onzichtbare voedselarmoede, wat betekent dat zij niet in aanmerking komen voor reguliere voedselhulp. Terwijl ze dat juist hard nodig hebben.
Na het betalen van de huur, elektriciteit, gas en andere rekeningen, houden deze families te weinig geld over voor eten. Het lukt hen niet om voor zichzelf en hun gezin iedere dag een warme maaltijd op tafel te krijgen. Vanwege onduidelijkheid over regelgeving of doordat iemand nét een paar euro te veel verdient, komen zij niet in aanmerking voor reguliere voedselhulp, zoals hulp vanuit de overheid. Maar ook schaamte en het niet durven vragen om hulp, speelt hierin een grote rol. Zo blijkt uit het onderzoek naar voedselhulp in Nederland van Ipsos en I&O.
Voedselarmoede komt overal voor
In bijna alle leeftijdsgroepen komt voedselarmoede voor, al is het probleem het grootst onder alleenstaanden en ouders met kinderen. Bovendien woont bijna één op de vijf mensen in voedselnood in een grote stad. Het aantal van 450.000 mensen dat in verborgen voedselnood leeft, is een schatting op basis van het onderzoek. Mensen zonder adres, onder wie daklozen en mensen zonder verblijfspapieren, zijn niet in het onderzoek meegenomen.
“Ik kom altijd geld te kort”, vertelt een man die geïnterviewd is voor het onderzoek. Vanwege een chronische ziekte kan hij niet werken. “Ik moet eerst mijn vaste lasten betalen. Daarna zie ik wat ik maandelijks overhoud voor eten. Meestal blijft er zo’n € 20 tot € 30 over, maar regelmatig is het minder als er onvoorziene kosten zijn. Soms kan ik gewoon geen boodschappen doen. Dan drink ik alleen wat limonade en probeer ik op verschillende plekken wat eten te krijgen”, legt hij uit, zijn dagelijkse worsteling met financiën en voedselonzekerheid beschrijvend.
Een stille ramp
“Dit is niet zomaar een cijfer, maar een stille ramp”, geeft Harm Goossens, algemeen directeur van het Rode Kruis, aan over het aantal mensen in onzichtbare voedselarmoede. “Het gaat over mensen die te weinig geld overhouden voor boodschappen en daardoor niet genoeg eten hebben. Over mensen die zelf maaltijden overslaan, zodat hun kinderen wel te eten hebben. Er werd de afgelopen periode door de overheid wel gepraat over voedselnood en bestaanszekerheid, maar ondertussen is het probleem nog net zo groot. Terwijl iedereen recht heeft op voldoende en gevarieerd voedsel.”
Boodschappenkaarten tegen voedselnood
Om mensen in voedselnood te ondersteunen, bieden we boodschappenkaarten aan vanuit het Rode Kruis. Voor ongeveer € 3 per dag kunnen mensen dan eten kopen in de supermarkt. Zo bepalen zij zelf wat ze nodig hebben, van een gezond tussendoortje tot een warme maaltijd. In 2023 deelden we ruim 250.000 boodschappenkaarten uit om zeker 30.000 mensen voor maximaal zes maanden hulp te bieden. Na deze periode kijken we samen met hen hoe zij duurzame hulp kunnen krijgen, bijvoorbeeld via de gemeente.
Boodschappenmaatje
Mensen in voedselnood kunnen niet wachten op structurele oplossingen vanuit de politiek, zij hebben nú hulp nodig. Daarom bieden wij de mogelijkheid om mensen in voedselnood te helpen door boodschappenmaatje te worden. Als boodschappenmaatje geef je tijdelijk één of meerdere maaltijden per maand aan iemand in voedselnood, bijvoorbeeld aan een alleenstaande moeder of aan een gezin met meerdere kinderen die niet genoeg geld overhouden voor een maaltijd. Boodschappenmaatje zijn kan al vanaf € 3 per maand. Voor dit bedrag kan iemand één warme maaltijd koken, volgens cijfers van het Nibud.
