“Hier, deze buggy heb ik vandaag voor jullie gekocht. Maar een tientje bij de kringloop!”, vertelt Roel. Hij geeft de buggy aan de moeder en haar tweejarig dochtertje, die er meteen in mag zitten. Blij lopen ze terug naar hun woonunit. Roel is hulpverlener van het Rode Kruis in de opvanglocatie in Loon op Zand. In het Brabantse dorp worden ongeveer 150 mensen op de vlucht opgevangen. Het is zomaar een van de voorbeelden van de werkzaamheden van het Rode Kruis op een opvanglocatie. Het belangrijkste? Een veilige omgeving voor mensen creëren.
Over de hele wereld runt het Rode Kruis tal van opvanglocaties voor mensen op de vlucht. Sinds 2022 doen we dat ook in Nederland. Verspreid door het land runnen we locaties in samenwerking met gemeentes of het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), de organisatie die verantwoordelijk is voor de opvang van mensen op de vlucht. Mensen wonen in tijdelijk ingerichte woonunits: vaak een container van ongeveer 14m2, in een oud bedrijfspand of een brandweerkazerne. Bijvoorbeeld omdat ze wachten op meer duidelijkheid over hun asielprocedure. Of omdat ze de asielprocedure al zijn doorgelopen en wachten op een woning. Maar zo’n locatie runnen, wat betekent dat eigenlijk concreet? Dat is natuurlijk veel meer dan een buggy kopen voor een bewoner. In dit artikel leggen we het je uit.
Een menswaardige plek
In ons land bieden we mensen op de vlucht een veilige plek. Het Rode Kruis wil bijdragen aan een menswaardige opvang. Dat betekent dat we al vanaf het begin betrokken zijn. Hoe richten we een oud kantoorpand of een brandweerkazerne zo in, dat mensen er maanden kunnen wonen?
We hanteren daarvoor speciale standaarden. In overleg met de gemeente proberen we een locatie zodanig aan te passen dat het voldoet aan die standaarden. We letten er bijvoorbeeld op dat er voldoende douches en wc’s zijn, voor mannen en vrouwen. Dat er een gemeenschappelijke ruimte is, maar ook dat mensen genoeg privacy hebben om zich terug te trekken. En dat er voldoende en voedzaam eten is of de mogelijkheid voor mensen om zelf te koken.
Is een locatie ingericht naar wens? Dan komen de bewoners. Niet allemaal op dezelfde dag, maar in kleine groepjes. Zo heeft het Rode Kruis voldoende tijd om de intake te doen en kunnen mensen rustig wennen aan hun nieuwe, tijdelijke woonplek.
Speelgoed verzamelen voor kinderen
Op een tiental locaties hebben Rode Kruis-hulpverleners de dagelijkse leiding. Van ’s ochtends tot ’s avonds zijn er woonbegeleiders, locatiemanagers en -coördinatoren van het Rode Kruis aanwezig. Hun belangrijkste taak: zorgen voor een fijne plek voor mensen en tegelijkertijd de kleine samenleving die een opvanglocatie is, draaiende houden. Van het maken van schoonmaakroosters tot het verzamelen van speelgoed voor kinderen. En van contact met de beveiliging tot het updaten van cv’s van mensen. De hele dag zijn onze mensen verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de locatie. En soms betekent dat ook gewoon een praatje of een fanatiek potje tafelvoetbal!
Doorverwijzen naar de dokter of tandarts
Vooral als mensen net in Nederland zijn, hebben ze – terecht – veel vragen. Vragen zoals: ik moet de dokter zien, want mijn medicijnen zijn op. Ik heb geen sokken en het is zo koud, kan ik een extra paar krijgen? Wanneer mag mijn dochter naar school? Hoe kom ik met het openbaar vervoer bij mijn afspraak over mijn asielprocedure? Woonbegeleiders van het Rode Kruis zijn er voor alle vragen en verwijzen mensen door naar de tandarts, huisarts of het COA als dat nodig is.
En dan is er nog de dagbesteding. Mensen die al weten dat ze in Nederland mogen blijven, kunnen werken. Daarnaast organiseert het Rode Kruis in samenwerking met de gemeente, lokale organisaties of bewoners diverse activiteiten: van Nederlandse les tot sportlessen. En het gaat verder dan dat: op sommige locaties zorgen we dat er een paar pasjes zijn voor toegang tot de sportschool. Of dat er speeltoestellen voor kinderen worden geplaatst. Want sporten en spelen is voor veel mensen een belangrijke uitlaatklep.
Het Rode Kruis en opvang
Je hebt nu veel voorbeelden gelezen van wat het Rode Kruis doet op opvanglocaties voor mensen op de vlucht. Dat doen we allemaal vanuit twee uitgangspunten: het moet een veilige omgeving zijn voor mensen, en mensen moeten zelf de regie hebben. Dat betekent dat we altijd ons best doen dat er gemeenschappelijke keukens zijn waar mensen zelf kunnen koken. Of dat er schoonmaakroosters komen, zodat mensen zelf de gemeenschappelijke ruimtes schoonhouden. En dat een bewonersraad aangeeft wat mensen zélf belangrijk vinden. Willen ze een dagje naar het museum? Dan helpen we dat organiseren. Het Rode Kruis kan alles invullen, maar het is veel fijner wanneer mensen zelf hun leven inrichten. Dat is ons uitgangspunt, van Groningen tot Goirle en van Almere tot Venray.
