Bijzonder archief vanaf eind 2022 tentoongesteld in Nationaal Holocaust Museum
Op maandagmiddag 25 januari 2021 heeft het Rode Kruis bekendgemaakt de Joodse Raad Cartotheek over te dragen aan het Joods Cultureel Kwartier (JCK). Daarmee geeft het Rode Kruis gevolg aan het advies van de Commissie Toekomst Joodse Raad Cartotheek. De cartotheek bestaat uit bijna 160.000 kaarten met persoonlijke informatie over joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat de cartotheek als nationaal erfgoed in het Nationaal Holocaust Museum kan worden tentoongesteld was een belangrijke overweging. Dit museum maakt deel uit van het Joods Cultureel Kwartier in het hart van Amsterdam en wordt momenteel verbouwd. In het najaar van 2022 gaan de deuren weer open voor bezoekers.
Bij de overdracht van het gehele Oorlogsarchief aan het Nationaal Archief, heeft het Rode Kruis een uitzondering gemaakt voor de Joodse Raad Cartotheek. Deze heeft niet alleen een grote waarde als archief, maar ook als museaal monument en als tastbare herinnering aan de Holocaust. De adviescommissie stond onder voorzitterschap van dr. Regina Grüter en bestond verder uit drie generaties joodse oorlogsgetroffenen en deskundigen op het gebied van erfgoed.
‘In de zoektocht van de commissie speelde naast het behoud van de Joodse Raad Cartotheek ook de zichtbaarheid een grote rol. Bij het Nationaal Archief zou het behoud in goede handen zijn, maar zou de cartotheek onzichtbaar zijn. Juist het Nationaal Holocaust Museum biedt de passende context en de ruimte om de cartotheek te tonen’, licht directeur van het Rode Kruis Marieke van Schaik toe.
Fysieke herinnering
Algemeen directeur van het JCK Emile Schrijver is dankbaar dat het museum deze eervolle taak zal gaan vervullen: ‘Het is van het grootste belang dat wij de fysieke herinnering kunnen laten zien van alle joden die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord.’ Annemiek Gringold, projectleider van het Nationaal Holocaust Museum, voegt daaraan toe: ‘Toen ik zo’n vijftien jaar geleden voor het eerst de cartotheek zag, in het depot van het verenigingskantoor van het Rode Kruis, was ik ademloos. Hier stond van elk individu binnen de vooroorlogse joodse gemeenschap een kaart, en samen vormden die kaarten een tastbaar object van de joodse gemeenschap die tijdens de Sjoa (Holocaust) werd weggevaagd en waarvan slechts een minderheid zou overleven.’
Wat is de Joodse Raad Cartotheek?
In de cartotheek zijn diverse administraties van de Joodse Raad samengevoegd. Na 1945 zijn de kaarten gebruikt om vast te stellen wat er tijdens de Sjoa met de personen op de kaarten is gebeurd. Het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis kreeg na de Tweede Wereldoorlog de taak informatie over slachtoffers en overlevenden van de vervolging en de bezetting te verzamelen en nabestaanden en achterblijvers te informeren over het lot van hun dierbaren. Het resultaat is een archief – het Oorlogsarchief – met bijzondere gegevens uit de bezettingstijd en de nasleep van de oorlog. De cartotheek van de Joodse Raad is een onderdeel van dit archief.
Over het Joods Cultureel Kwartier
Het Joods Cultureel Kwartier (JCK) bestaat uit het Joods Historisch Museum, het Kindermuseum, de Portugese Synagoge, de Hollandsche Schouwburg en het Nationaal Holocaust Museum (tijdelijk gesloten voor verbouwing).
Over het Nationaal Holocaust Museum
Het Nationaal Holocaust Museum is gevestigd in twee historische gebouwen aan de Plantage Middenlaan. De Hollandsche Schouwburg fungeerde tijdens de Tweede Wereldoorlog als deporatieplaats van tienduizenden joden, terwijl de Hervormde Kweekschool toen werd gebruikt in de route om joodse kinderen te redden. Wegens verbouwing en herinrichting zijn beide museumgebouwen in 2020-2022 gesloten voor publiek.
Op de hoogte blijven over het Rode Kruis?
Volg ons via X of meld je aan voor de perslijst. Vragen over dit bericht?
Neem contact op met een woordvoerder
