Wat was jouw droom als kind? Brandweer, dokter of misschien wel dolfijnentrainer. Voor duizenden kinderen die vastzitten in vluchtelingenkamp Al Hol zijn dromen over een hoopvolle toekomst niet vanzelfsprekend. Activiteiten zoals spelletjes en tekenen kunnen helpen bij kinderen om hun gevoelens te uiten. Dit is een vorm van psychosociale hulp die het Rode Kruis in het kamp verzorgt. Aan de hand van kindertekeningen delen we enkele verhalen.
Ongeveer 55.000 mensen zitten vast in het uitgestrekte kamp in het noordoosten van Syrië. Naar schatting bestaat tweederde van deze groep uit kinderen. De meesten van hen zijn zelfs jonger dan vijf jaar. De omstandigheden zijn afschuwelijk. In de winter raken tenten overstroomd na zware regenval en kunnen de temperaturen bijna tot het vriespunt dalen. In de zomer is het een woestijnlandschap en lopen de temperaturen op tot boven de 45 graden Celsius.
Een leven zonder hoop
“Er is hier geen toekomst voor kinderen”, zegt Nathalie Nyamukeba, klinisch psycholoog van het Internationale Rode Kruis (ICRC). “Als je hen vraagt wat hun dromen zijn, zeggen ze: ‘Ik weet het niet’. Ze leven in een kamp waar geen hoop en geen onderwijs is en waar ze niet weten wat er morgen zal gebeuren. Ze leven elke dag in angst en geweld.” Er zijn kinderen die hun hele leven in het kamp hebben doorgebracht, zonder ooit buiten de omheining te zijn geweest. Sommigen zijn geboren en gestorven in het kamp; hun hele korte leven doorgebracht in totale ellende. “Het is echt moeilijk als je kinderen ziet zonder toekomst, en pijnlijk als je ze ziet spelen met stenen en soms niet eens weten hoe ze een potlood moeten vasthouden.”
Psychosomatische symptomen
Het Rode Kruis in Syrië runt samen met de ICRC een ziekenhuis in het kamp. Naast medische behandelingen krijgen mensen hier ook psychosociale ondersteuning. Mensen vertonen psychosomatische symptomen. Dit zijn lichamelijke klachten die niet direct toe te wijzen zijn aan een lichamelijke aandoening, maar worden verergerd of veroorzaakt door psychologische problemen. Denk aan hartkloppingen, verlies van eetlust, huidproblemen en bedplassen. Andere klachten zijn onverklaarbare angst, agressiviteit, laag zelfbeeld en zelfmoordgedachten – zelfs bij kinderen. “Ik heb een paar kinderen ontmoet, niet ouder dan elf jaar, die zelfmoordgedachten hebben gehad,” zegt Nyamukeba. “Ze zeggen niet meer te willen leven. ‘Ik hoop dat God mij mee kan nemen en ik dit leven achter mij kan laten.’ Deze uitspraken gaan verder dan wat je van een kind zou verwachten.”
Enkele tekeningen van kinderen uit het Al Hol-kamp
Jafar, 8 jaar
Jafar woont alleen met zijn moeder, nadat zijn vader is overleden. Zowel Jafar als zijn moeder ontvangen psychosociale hulp. De 8-jarige tekent graag vlinders en bloemen.
Tha’er, 13
Om Tha’er te helpen van het bedplassen af te komen, heeft de 13-jarige psychosociale hulp ontvangen van het Rode Kruis.
Tha’er verloor zijn vader, zus en een broer tijdens gevechten en heeft nog één broer over.
Het geweld waaraan hij is blootgesteld, komt tot uiting in zijn tekeningen: gevechtsvliegtuigen, wapens, raketten en mensen die verbrand worden.
Hij vertelt: ”Ik wou dat ik dokter kon worden. Als ik een dokter was geweest, had ik misschien mijn vader, broer en zus kunnen behandelen, zodat ze vandaag nog in leven zouden zijn.”
Shahed, 12 jaar
Shahed woont met haar moeder in het kamp. Haar vader is overleden. De 12-jarige houdt van tekenen en wilt graag naar huis. Ze wilt graag lerares worden.
Azzam, 7 jaar
Azzam’s moeder ondergaat fysiotherapiebehandeling in het ziekenhuis.
De zevenjarige Azzam heeft verschillende gezondheidsproblemen. Hij heeft een gat in zijn hart, problemen met zijn nieren en bloederige urine. Medici zeggen dat sommige problemen komen door trauma.
Azzam houdt van voetballen en tekenen. Hij tekende een bloem en zei dat het een cadeau van hem is aan het medisch personeel van het ziekenhuis.
Psychosociale ondersteuning als hulpverlening
Rode Kruis-vrijwilligers helpen mensen hun leven weer op te pakken na een conflict, ramp en noodsituatie. Kleine veranderingen maken een groot verschil. Een mentaal gezondheidsprogramma is één van de goedkoopste interventies in humanitaire hulpverlening, maar kan een levensreddende en onbetaalbare impact hebben. Voor de kinderen in het Al Hol-kamp, is psychosociale hulp slechts een tijdelijke pleister op de wond. Nyamukeba: “Het is een verloren generatie die vast zit op een plek waar zij zelf geen schuld aan hebben. Zij zijn niet verantwoordelijk. Als mensen moeten wij een humane manier vinden om hen weer een toekomst te geven.”
