Dorre, kale vlaktes. Dat is hoe een groot deel van de Hoorn van Afrika eruitziet nu het vier seizoenen achter elkaar veel te weinig heeft geregend. Oogsten zijn massaal mislukt, vee is gestorven en meer dan 14 miljoen mensen in Kenia, Somalië en Ethiopië hebben honger. Doordat er ook nog allerlei ingewikkelde conflicten spelen, lijkt de situatie uitzichtlozer dan ooit en zijn veel mensen op de vlucht. Hoe overleef je in een land waar niets meer groeit? Vier mensen vertellen.
Faadumo: “Mijn dochtertje was helemaal opgezwollen”
Faadumo Ali komt uit Somalië en heeft drie kinderen. Haar dochtertje Ikraan Abdiaziz raakte ernstig ondervoed en had oedeem. Ze had medische hulp nodig, dat was wel duidelijk. Daarom reisden Faadumo en haar kinderen drie dagen en twee nachten lang naar het ziekenhuis. “Mijn dochtertje was helemaal opgezwollen,” vertelt Faadumo. Ze blijft bij het meisje terwijl ze een behandeling krijgt. Gelukkig wordt ze snel wat beter in het Kismayo Stabilisation Centre. “Ze is nog steeds een beetje moe, en ze is nog opgezwollen, maar de zwelling is minder ernstig dan het was. Het gaat een stuk beter met haar,” vertelt Faadumo opgelucht.
Faadumo’s dochtertje is een van de vele kinderen die ernstig ondervoed is in Somalië. “In de regio waar ik vandaar kom, is alleen maar honger. Er is al lange tijd geen regen gevallen. Mensen vluchten weg vanwege de honger. Ze hebben niks meer. Ze kunnen hun dagelijkse leven niet meer volhouden.”
Ahmed: “We verloren 50 van de 70 kamelen”
Door de aanhoudende droogte hebben veel herders in de Hoorn van Afrika geen voedsel meer voor hun vee. In veel vruchtbaardere gebieden zijn conflicten, en daardoor kunnen herders niet zomaar het vee elders laten grazen. Honderdduizenden dieren zijn al gestorven, en die aantallen lopen snel op.
Ahmed Mohamud is één van de herders die zijn dieren zag sterven: “Door de droogte verloren we 50 van de 70 kamelen die we hadden. Sommige herders hebben zelfs al hun dieren verloren. Ik ken een man die heel veel dieren had, verschillende soorten, en die zijn allemaal gestorven. Nu zit hij doelloos te wachten op wat komen gaat.”
Ahmed en de andere herders doen er alles aan om de droogteseizoenen door te komen. “Dat is onze realiteit, we proberen te overleven. De droogtes volgen elkaar snel op. Als we een droogteseizoen hebben, dan proberen we moed te houden. We geven onze dieren voedsel als we kunnen. Ook smeken we mensen om ons eten te geven. Maar er is geen eten. De grond is kurkdroog. Veel mensen die hun dieren hebben verloren, zijn vluchteling geworden.”
Weyzero: “De conflicten en droogte hebben ons hard geraakt”
Niet alleen droogte zorgt voor honger in de Hoorn van Afrika. Ook conflicten maken het lastig om voedsel te blijven produceren. De noordelijke regio Tigray in Ethiopië is sinds 2020 een strijdtoneel. Een miljoen mensen zijn gevlucht voor het geweld. De mensen die zijn gebleven, kunnen moeilijk aan zaden en meststoffen komen die nodig zijn om gewassen te verbouwen. Er is een gigantisch tekort aan voedsel.
Weyzero Haregu Teshale woont in de regio: “De conflicten in onze regio en de aanhoudende droogte hebben onze gemeenschap hard geraakt. Vanwege de conflicten hebben we allemaal onze huizen moeten verlaten zonder iets van waarde mee te kunnen nemen. Alle kinderen en vrouwen verschuilen zich in de bergen.”
Om toch nog te eten te hebben, verbouwen ze zelf voedsel. Maar dat valt niet mee. Daarom krijgen ze meststoffen van het Rode Kruis. “Voor onze voedselvoorziening krijgen we meststoffen voor het land van het Rode Kruis, daar zijn we heel blij mee. Zonder meststoffen kunnen we geen gewassen verbouwen en zijn we verloren.”
Mohamed: “Als wij onze dieren verliezen, dan zij ook wij verloren”
Voor Somalië is de droogte van vandaag de dag niet de eerste natuurramp. Meer dan dertig klimaatgerelateerde rampen raakten het land sinds 1990, waaronder droogte, overstromingen en sprinkhanenplagen. Dat is een verdrievoudiging ten opzichte van de twee decennia daarvoor.
Voor herders wordt het steeds moeilijker om hun vee in leven te houden. Er is maar weinig ruimte om van een eerdere ramp te herstellen. Dat merkt ook schaapsherder Mohamed Hassan Gure: “De meest recente droogteperiode, die begon in 2021, heeft onze laatste dieren gedood. Bij de voorgaande droogteperioden herstelden veel van onze dieren, maar ze stierven alsnog door andere factoren. Zoals de sprinkhanenplaag. De sprinkhanen aten onze gewassen op. Onze dieren stierven doordat we ze geen eten meer konden geven. Slechts 50 dieren hielden we over. Daarvan stierven er 30 door de hevige regenval die volgde, toen waren er nog maar 20 over.”
Mensen op het platteland van Somalië zijn afhankelijk van hun dieren. Zij zorgen niet alleen voor voedsel, maar ook voor een inkomen. “De plattelandsbevolking is afhankelijk van de dieren. Als wij onze dieren verliezen, dan zijn ook wij verloren. Als je dieren sterven, dan sterf je samen met hen.”
Nog 14 miljoen anderen…
Meer dan 14 miljoen mensen in de Hoorn van Afrika gaan net als Faadumo en Mohamed gebukt onder grote onzekerheid: is er morgen genoeg te eten voor het gezin? Het Rode Kruis helpt hen met voedsel, water en medische hulp. Steun onze hulp aan de Hoorn van Afrika en doneer op Giro 6251 (IBAN NL58INGB0000006251) onder vermelding van ‘voedselnood Afrika’.
