Terwijl we het einde naderen van waarschijnlijk het warmste jaar ooit, staat de jaarlijkse klimaattop voor de deur: de COP28. Maar waarom zou dit voor jou van belang zijn? En wat heeft het Rode Kruis hier te zoeken? Dat leggen we je graag uit aan de hand van veelgestelde vragen over deze klimaattop.
1. Wat is COP28?
COP, oftewel de Conferentie van de Partijen, is de jaarlijkse klimaatconferentie waar wereldleiders samenkomen om te onderhandelen over de aanpak van klimaatverandering. Dit jaar vindt de 28e editie van de klimaattop plaats in de Verenigde Arabische Emiraten van 30 november tot 12 december 2023. Verwacht wordt dat meer dan 70.000 deelnemers – waaronder staatshoofden, klimaatwetenschappers, bedrijven, activisten en jongerenvertegenwoordigers – zullen deelnemen. Ook het Rode Kruis en andere non-profitorganisaties zijn aanwezig.
COP28 heeft als hoofddoel om de wereldwijde temperatuurstijging op lange termijn te beperken tot 1,5 graden Celsius, zoals bijna tweehonderd landen hebben afgesproken in het Parijsakkoord in 2015. Hiermee moeten de ernstige gevolgen die de opwarming van de aarde heeft beperkt en voorkomen worden.
2. Waarom hebben we de klimaattop nodig?
Ondanks stappen die worden gezet in klimaatbeleid, koerst de wereld momenteel af op een opwarming van 2,5 graden Celsius eind deze eeuw. Deze opwarming vergroot de kans op grote natuurrampen. Alleen al in het afgelopen jaar zagen we verwoestende overstromingen in Libië, dodelijke bosbranden in Griekenland en een voedselcrisis door intense droogte in Oost-Afrika.
Hoewel de gevolgen van de klimaatcrisis wereldwijd voelbaar zijn, zijn het vooral de meest kwetsbare gemeenschappen die het hardst worden getroffen. Maar liefst 93% van de mensen die het meest lijden onder klimaatrampen, woont in landen die er het minst aan hebben bijgedragen. Als humanitaire organisatie maken we ons ernstig zorgen en roepen we op tot onmiddellijke actie.
3. Wat gaat er gebeuren tijdens COP28?
Naar verwachting zal het versnellen van de energietransitie het belangrijkste onderwerp zijn bij de klimaattop, waarbij landen verdeeld blijven over het geleidelijk verminderen (fase down) of volledig stopzetten (fase out) van fossiele brandstoffen. Ook klimaatfinanciering, met aandacht voor het ‘loss and damage’-fonds, staat opnieuw hoog op de agenda. Tijdens COP28 wordt verwacht dat landen verdere discussies voeren en concrete maatregelen nemen om het fonds effectief te laten functioneren, zodat kwetsbare landen kunnen worden gecompenseerd voor de klimaatschade die ze lijden. Daarnaast zal COP28 gaan over hoe deze landen ook geholpen kunnen worden om adaptatiemaatregelen tegen klimaatverandering te nemen.
Om te verzekeren dat landen zich ook echt houden aan de afspraken die jaarlijks worden gemaakt, wordt dit jaar voor het eerst gebruik gemaakt van een Global Stockstake. Dit is een soort ‘rapportkaart’ die laat zien hoe goed landen zich houden aan hun beloftes om klimaatverandering tegen te gaan. Het geeft een duidelijk beeld van hoever elk land is in het nakomen van de afspraken die ze hebben gemaakt om de opwarming van de aarde te beperken volgens de Overeenkomst van Parijs.
Er is ook kritiek op de COP. Bijvoorbeeld door activisten zoals Greta Thunberg, die beweren dat er sprake is van greenwashing. Dit houdt in dat landen en (vervuilende) bedrijven hun klimaatinspanningen promoten zonder daadwerkelijk veranderingen door te voeren. Ondanks deze kritiek dat het te langzaam gaat, bieden klimaattoppen wel de mogelijkheid om wereldwijde overeenkomsten te bereiken die verder gaan dan nationale maatregelen.
4. Wat eist het Rode Kruis op COP28?
De klimaatcrisis is in ons werk topprioriteit. Dit is omdat het de meest kwetsbaren, waar wij ons op richten, hard raakt. 2023 is naar verwachting het warmste jaar ooit, met toenemende schade door overstromingen, stormen en andere natuurrampen. We pleiten voor meer geld en beter bestede financiering voor klimaatkwetsbare landen, waarmee ze kunnen investeren in vroegtijdige waarschuwingssystemen, een beter sociaal vangnet en oplossingen gebaseerd op de natuur. We roepen ook overheden op om dringend actie te ondernemen om de wereldwijde uitstoot sneller te verminderen.
5. Wat heeft klimaatverandering te maken met het Rode Kruis?
Het Nederlandse Rode Kruis reageert al tientallen jaren op de gevolgen van klimaatverandering. Van overstromingen tot cyclonen en hittegolven. 94% van alle door natuurrampen veroorzaakte rampen in de afgelopen 5 jaar (2018-2022) werden veroorzaakt door extreem weer.
Maar we reageren niet alleen in de nasleep van een klimaat-gerelateerde ramp: we helpen ook voordat die ramp überhaupt gebeurt. Zo helpen we gemeenschappen om zich voor te bereiden op aankomend noodweer, en om hen op lange termijn aan te passen aan een veranderend klimaat. Op die manier zorgen we ervoor dat rampen voorkomen kunnen worden.
Ook dragen we bij aan onderzoek op het gebied van klimaatverandering en humanitaire gevolgen. Alle Rode Kruis-verenigingen worden ondersteund door een deskundige groep klimaatwetenschappers, van het Rode Kruis Klimaatcentrum, die met hun onderzoek klimaatkwetsbare landen wereldwijd ondersteunen.
De klok tikt door
COP28 vormt een cruciaal moment in de wereldwijde strijd tegen de klimaatcrisis. Het Rode Kruis roept op tot een gezamenlijke inspanning om onze planeet te beschermen en te koesteren voor toekomstige generaties. Als we nu niet handelen, worden de gevolgen onomkeerbaar. Het is tijd voor actie op COP28, want de klok tikt voor de toekomst van onze planeet.
