Je kunt er niet omheen deze zomer: het extreme weer in Europa. Van overstromingen in Slovenië tot reusachtige hagelstenen in Noord-Italië en bosbranden in Griekenland. Derk Segaar, hoofd Internationale Hulp bij het Rode Kruis, benadrukt de dringende behoefte aan actie: “Als we de impact van natuurgeweld écht willen verkleinen, moeten Europese landen nu al aan de slag.”
Hopelijk ben jij er deze zomer (nog) aan ontsnapt, maar op verschillende plekken in Europa gaat het behoorlijk tekeer. Zo veroorzaakten overstromingen afgelopen week enorme verwoestingen in Slovenië. De gevolgen zijn enorm: er vielen doden, dorpen werden geëvacueerd, straten stonden onder water en in het oosten brak een dam door. Binnen 24 uur viel dezelfde hoeveelheid neerslag als normaal in een hele maand.
Het nieuwe normaal
Helaas is zulk noodweer geen uitzondering meer, vertelt Derk. “Droogte, hevige regenval en hittegolven treffen Europa steeds vaker. Klimaatverandering versterkt deze extremen. Dit raakt mensen hard en heeft daarmee een grote impact op ons werk, zoals we deze zomer kunnen zien.”
Rode Kruis-hulpverleners in heel Europa bieden ondersteuning bij evacuaties, ze verlenen eerste hulp en psychosociale begeleiding en voorzien in water en voedsel. Ook assisteren ze bij het blussen van bosbranden. Derk: “We zijn trots dat we kunnen helpen, maar naast noodhulp is het cruciaal om vooruit te kijken. Om de impact van toekomstig noodweer te beperken, moeten Europese landen zich meer richten op preventie.”
Leren van Afrika
Gelukkig heeft het Rode Kruis waardevolle kennis om hierbij te ondersteunen. “Veel Afrikaanse landen worden al decennialang hard getroffen door klimaatextremen. Daar werkt het Rode Kruis al jaren aan oplossingen. Ook in Europa staan we klaar om hierbij te helpen.”
Er zijn verschillende maatregelen mogelijk. We kunnen bijvoorbeeld gebruik maken van slimme weersvoorspellingen, die gebaseerd zijn op satellietbeelden en geavanceerde modellen. Derk legt uit: “Met deze informatie kunnen we ons beter voorbereiden op aankomend weer. Vooral boeren hebben hier baat bij, omdat ze strategisch kunnen beslissen om gewassen eerder te oogsten en zo voedselverlies te voorkomen. Ook kunnen we in Europa experimenteren met droogtebestendige zaden, een aanpak die in veel Afrikaanse landen al succesvol is en ervoor zorgt dat er in periode van droogte toch voedsel is.”
Riviersensoren en wateropslag
Het is niet alleen belangrijk om naar het weer te kijken, maar ook naar het waterpeil. Zo bestaan er speciale sensoren die meten hoe hoog het water in rivieren staat en ons waarschuwen als er gevaar voor overstroming is. Hierdoor kunnen we snel reageren en de schade beperken. Ook meer bomen planten helpt. Derk: “Bomen nemen CO2 op en zorgen voor koelte in steden. Ook houden ze bij heftige regen de grond beter vast, waardoor modderstromen kunnen worden voorkomen.”
Daarnaast is duurzaam waterbeheer van groot belang. “Als er veel water is, moeten we het opslaan voor tijden waarin weinig water is.” legt Derk uit. “Het Nederlandse waterbeheer heeft zich vanuit de historie vooral gericht op het afvoeren van overtollig water, maar nu moeten we diezelfde systemen gebruiken om water in tijden van droogte juist langer vast te houden. Op die manier behouden we het grondwaterpeil en voorkomen we uitdroging.” Tot slot is het ontzettend belangrijk dat mensen weten wat ze moeten doen bij overstromingen en hitte. “Op deze manier kunnen mensen en gemeenschappen weerbaarder worden en zichzelf redden in situaties van noodweer.”
Actie is nu nodig
De tijd om te handelen is nu. Het Rode Kruis staat in alle landen klaar om daarbij te helpen. Samen kunnen we levens redden en de natuur beschermen. In heel Europa ondersteunen onze vrijwilligers en hulpverleners deze zomer mensen die getroffen zijn door natuurgeweld. Maar de situatie schreeuwt om preventieve actie: we moeten nu ingrijpen om rampzalige situaties in de toekomst te voorkomen.
