Van sommige klussen ben je blij dat anderen ze doen. Marij Zwart haalde samen met lokale vrijwilligers overstromingsgevoelige wc’s leeg in een vluchtelingenkamp in Bangladesh. Een schijtklus? Niet volgens Marij.
Marij Zwart is hulpverlener bij het Rode Kruis, gespecialiseerd in de behandeling van afvalwater. Ze is uitgezonden via de Dutch Surge Support: een initiatief van het ministerie van Buitenlandse Zaken, de Nederlandse watersector en het Rode Kruis. Het noodhulpteam waar zij onderdeel van is, moet 20.000 mensen toegang geven tot goed werkende toiletten. Inmiddels is ze weer terug in Nederland. (Foto: Marij Zwart, Rode Kruis)
Lopen met een vat vol sludge
Vier man zijn er nodig om het vat van 150 liter te verplaatsen. De inhoud? “Sludge, oftewel poep en plas,” vertelt Marij. “Kort hiervoor heeft het team een wc leeggepompt. De ontlasting moet naar een zuiveringsinstallatie een paar honderd meter verderop, waar het veilig wordt gezuiverd en geloosd of omgezet in compost.”
Het vat wordt lopend en met bamboestokken vervoerd, want de wegen in het vluchtelingenkamp zijn onbegaanbaar voor auto’s en vrachtwagens.
De mannen die het vat vervoeren komen uit Kutupalong, een vluchtelingenkamp in Cox’s Bazar, Bangladesh. Het afgelopen half jaar is het kamp volledig uit z’n voegen gebarsten doordat honderdduizenden mensen zijn gevlucht uit buurland Myanmar. Alleen al in dit megakamp wonen nu meer dan een half miljoen mensen.
Cholera door poepbacteriën
Veel inwoners van het kamp hebben te weinig eten, geen schoon drinkwater en geen medische zorg. Ziektes hebben op sommige plekken vrij spel. En de ontlasting van al die mensen dreigt dat alleen nog maar erger te maken, legt Marij uit.
“Sommige wc’s zitten overvol. Andere zijn niet goed gebouwd: het gat is niet diep genoeg of ligt te dicht bij een drinkwaterbron. En alsof dat nog niet erg genoeg is, begint eind april het regenseizoen.
In Bangladesh betekent dat: heel veel regen en hevige storm. Wc’s komen onder water te staan en de inhoud ervan stroomt door het kamp. Levensgevaarlijk, omdat door al die poepbacteriën ziektes als cholera zich heel snel verspreiden.”
Wat moet er gebeuren om ziektes te voorkomen?
De wc’s moeten zo snel mogelijk worden gecontroleerd en aangepakt. Speciaal getrainde bewoners van het vluchtelingenkamp gaan langs elke wc in hun wijk.
Staat een wc in overstromingsgevoelig gebied? Dan wordt hij leeggepompt, ontsmet en weggehaald. De teams bouwen ook nieuwe, stormbestendige wc’s op veilige plekken en geven voorlichtingen over hygiëne.
Het is een vieze maar levensreddende klus. Last van de stank heeft Marij trouwens niet. “Ik heb al vaker met afvalwater gewerkt en we gebruiken ontsmettingsmiddelen die de stank verminderen. Eigenlijk denk ik helemaal niet meer na over de geur.”
Een pomp wordt op de zuiveringslocatie ontsmet na gebruik. Afvalwater uit de wc’s wordt bij de zuivering op een veilige en milieuvriendelijke manier behandeld. Zo worden gezondheidsrisico’s en vervuiling van het milieu voorkomen. (Foto: Marij Zwart, Rode Kruis)
De zuivering is in minder dan twee maanden gebouwd en opgestart. Dat was nooit gelukt zonder de enthousiaste inzet van ervaren en handige mensen uit het kamp. (Foto: Marij Zwart, Rode Kruis)
Ongedierte en olifanten
Het werk is niet zonder problemen. Zo herinnert Marij zich die keer dat er een verkeerd ontsmettingsmiddel werd geleverd. Daardoor kon een al weggepompte lading poep en plas niet ontsmet worden. “Toen hebben we maar de hele voorraad chloor erdoorheen gejast om zoveel mogelijk bacteriën en ongedierte weg te krijgen.”
En dan zijn er nog de olifanten. “De eerste nacht dat het hek om ons terrein stond, banjerden er olifanten doorheen. Het hek was kapot en drie mensen kwamen om. Het eerste dat we toen hebben gebouwd is een olifantentoren met felle lichten, dat schrikt ze af. En het is meteen een mooi kantoortje.”
