Best gek: je ziet beelden op tv van vreselijk geweld tijdens een gewapend conflict, en dan hoor je dat het Rode Kruis op bezoek gaat bij de leiders van de strijdende partijen. Waarom blijven jullie met iedereen praten? En waarom roepen jullie nooit partijen terecht? Op deze (en vijf andere) begrijpelijke vragen, geven we begrijpelijke antwoorden.
1. Soms is het overduidelijk dat een leger of een andere gewapende groep hele nare dingen doet. Waarom kiest het Rode Kruis dan geen partij?
Het Rode Kruis blijft tijdens een conflict altijd neutraal. Dat doen we omdat we in de allereerste plaats mensen willen helpen. We helpen iedereen die hulp nodig heeft, het maakt voor ons niet uit wat je nationaliteit, religie of politieke voorkeur is. We zijn dus onpartijdig.
We kunnen mensen tijdens een oorlog alleen helpen als we zelf niet worden aangevallen. Daarom kiezen we al sinds onze oprichting nooit partij. Strijdende partijen in de hele wereld weten dat, en daarom laten ze ons erdoor om hulp te verlenen. Dat zouden ze niet doen als ze denken dat wij hun vijand steunen.
Daarnaast blijven we neutraal omdat we met alle strijdende partijen in gesprek willen blijven. De kans is groot dat een land of groep niet met ons wil praten als wij ons tegen hen uitspreken.
2. Als mensen elkaar met bommen en geweren te lijf gaan, dan maakt in gesprek gaan toch helemaal niets meer uit?
Juist als er veel geweld is, is het enorm belangrijk dat wij praten met alle betrokkenen. Dit doen we op hoog diplomatiek niveau, maar ook met de lokale autoriteiten, en alles daartussenin. In zo’n gesprek proberen we drie dingen te bereiken:
- We wijzen partijen op hun verplichtingen om zich aan het humanitair oorlogsrecht te houden. Dat is een verzameling van regels die gelden tijdens een conflict. Het doel van die regels is om zoveel mogelijk leed te voorkomen. Het Rode Kruis is hoeder van het humanitair oorlogsrecht en brengt oorlogsregels dus wereldwijd onder de aandacht.
- We roepen partijen op om burgers te beschermen.
- We willen dat partijen ons veilig toegang tot het conflictgebied geven, zodat wij mensen kunnen helpen.
3. Het blijft gek: het Rode Kruis is hoeder van het humanitair oorlogsrecht, maar als een partij de regels breekt, vinden jullie daar niets van?
Wij vinden dat iedereen zich aan het humanitair oorlogsrecht moet houden. Maar een rechtbank of strafhof oordeelt of een partij de regels heeft gebroken, niet het Rode Kruis. Om vast te stellen of oorlogsmisdaden zijn gepleegd, moet zorgvuldig onderzoek worden gedaan. Dat kan soms jaren duren. Dit onderzoek wordt door specialisten gedaan. Dat is niet onze rol.
Het Rode Kruis is er echter om zo snel mogelijk mensen te helpen. Dat kunnen we doen door in gesprek te blijven. We proberen partijen vooral te overtuigen om geen nieuwe fouten meer te maken. Op die manier kunnen we voorkomen dat er nog meer leed wordt aangericht.
4. Wat kan een hulporganisatie nog uitrichten als hele steden worden platgebombardeerd?
Juist als er hard wordt gevochten in een gebied, kan hulp van een neutrale organisatie levens redden. Wat we bijvoorbeeld doen:
- We bieden medische hulp aan slachtoffers van het geweld.
- We brengen voedsel en water een gebied in.
- We helpen mensen om uit een gebied weg te komen.
- We onderzoeken of mensen menswaardig behandeld worden, bijvoorbeeld door krijgsgevangenen te bezoeken.
- We vangen mensen op die uit een gebied zijn weggevlucht.
Deze hulp kunnen we alleen bieden als alle strijdende partijen ons toelaten. Daarom is het zo belangrijk dat we neutraal blijven.
5. Waarom hoor ik dan dat jullie in sommige conflictgebieden niet aanwezig zijn? Is het niet jullie verantwoordelijkheid om mensen in nood te helpen?
De partij die een gebied in handen heeft, moet zorgen dat burgers er veilig zijn en dat ze voldoende voedsel hebben. Zo’n partij kan het Rode Kruis wel toegang geven tot het gebied, bijvoorbeeld om eten en drinken uit te delen. Maar het blijft de verantwoordelijkheid van die partij om te zorgen dat de bevolking de middelen krijgt om te overleven.
6. Klopt het dan dat het Rode Kruis iedereen helpt? Ook mensen die vechten?
We helpen tijdens een conflict iedereen die hulp nodig heeft, het maakt niet uit wat daar de aanleiding voor is. Verder is het goed om te weten dat mensen lang niet altijd achterblijven om te vechten. We zien bijvoorbeeld in Oekraïne en in Armenië/Azerbeidzjan dat ook veel ouderen en kwetsbaren zijn achtergebleven in belegerde gebieden, bijvoorbeeld omdat ze niet weg konden komen of omdat ze geen plek hadden om naartoe te gaan.
7. Soms hoor je dat mensen worden gedwongen om te evacueren, helpt het Rode Kruis daarbij?
Nee. Wij helpen met evacueren, maar alleen als mensen dat zelf willen. Dat geldt bij alle noodsituaties. Dus als de benedenverdieping van het huis van je oma overstroomt en je oma weigert om weg te gaan, dan zullen we haar ook niet dwingen om te vertrekken.
Strijdende partijen mogen mensen trouwens ook niet tegen hun zin evacueren, maar in de praktijk kan dat wel gebeuren. Als mensen dan aankomen in een ander land en ze hebben daar hulp nodig, dan zijn wij er wel om hulp te geven. Want we zijn er altijd als mensen hulp nodig hebben, waar dan ook en waarom dan ook.
Het Rode Kruis helpt
Het Rode Kruis kiest tijdens oorlogen nooit partij, zodat we altijd mensen kunnen blijven helpen. Dat doen we al sinds 1863. Op dit moment helpen we mensen die lijden onder conflicten in bijvoorbeeld Jemen, Soedan, Syrië, Afghanistan, Gaza, Israël en Oekraïne
Na de toename van het gewapende geweld in Israël en de bezette gebieden op 7 oktober 2023, gaat deze pagina in op veelgestelde vragen over ons werk en het internationaal humanitair oorlogsrecht.
-
Ik ben ongerust over de gegijzelden tijdens de escalatie van geweld in Israël. Wat doet het Rode Kruis voor hen?
We willen dat families in Israël en daarbuiten weten dat het lot van hun geliefden die gegijzeld worden één van onze prioriteiten is. Vanaf de eerste dag hebben we publiekelijk en herhaaldelijk opgeroepen om toegang tot hen te krijgen en hen onmiddellijk vrij te laten.
We herhalen dat de gijzelaars onmiddellijk en onvoorwaardelijk moeten worden vrijgelaten en dat ze tijdens hun gevangenschap humaan moeten worden behandeld, indien nodig toegang moeten hebben tot medische zorg, in contact moeten kunnen komen met hun geliefden en dat ze uiteindelijk zonder schade moeten worden vrijgelaten. Ook staan we klaar om vrijlatingen te faciliteren.
We doen alles wat we kunnen, in het openbaar en achter gesloten deuren, om toegang tot de gijzelaars te krijgen.
